Jubileumboek
50 j'aar Pasar
Malam Besar
O de voorgalerij boeken cd's dvd's sites nieuwtjes
oosterse kunsthandel AZIE buitenhof 19 - den haag
>O WIM MANUHUTU
FOTC ARCHIEF MOESSON
De Pasar Malam van Tong Tong wil meer zijn
dan een gedenkboek van 50 jaar Pasar Ma
lam in Den Haag. Auteur Florine Koning, die
zich vanwege haar verbondenheid met de
organisatie een 'embedded historian' noemt,
probeert in het fraai vormgegeven boek de
geschiedenis van de Pasar Malam Besar zelf
niet alleen te beschrijven, maar ook te plaat
sen binnen ontwikkelingen van de Indische
gemeenschap.
De eerste Pasar Malam werd in juli 1959
gehouden om geld in te zamelen voor een
ander initiatief van voorman Tjalie Robinson,
de Indische Kunstkring Tong Tong. Orga
nisator van deze eerste Pasar Malam Tong
Tong was Mary Brückel-Beiten, bekend van
de Indische kooklessen. Vanaf 1961 kwam de
organisatie van de pasar in handen van de
redactie van Tjalies tijdschrift Tong Tong (nu
Moesson). Diens zoon Rogier en zijn latere
vrouw Ellen Derksen waren in de jaren zestig
de drijvende kracht achter het evenement.
Het boek biedt inzicht in de denkbeelden
van de mensen rondom de Pasar Malam. Zo
zag Tjalie Robinson, die meer als inspirator
dan als organisator bij het gebeuren betrok
ken was, de Pasar Malam Tong Tong net als
het tijdschrift: als een instrument om een
nieuwe weg in te slaan in de verhouding
met Indonesië.
Verwijdering
In de jaren zestig ontstond een verwijdering
tussen de Pasar Malam Tong Tong en het tijd
schrift Tong Tong.Tjalie vindt de risico's van
de organisatie van de pasar in toenemende
mate een gevaar voor het voortbestaan van
het tijdschrift, terwijl hij ook ambivalente
gevoelens koestert ten aanzien van het hele
verschijnsel pasar malam. Dit alles leidt
uiteindelijk tot een scheiding. De licentie
voor de naam Pasar Malam Tong Tong wordt
door Tjalie uiteindelijk in 1971 ingetrokken,
waarna het evenement een aantal jaren als
Pasar Malam Den Haag door het leven gaat
voordat het in 1976 Pasar Malam Besar gaat
heten. In een bijlage van het boek valt te le
zen hoe pasar en tijdschrift tegenover elkaar
komen te staan en het tijdschrift haar naam
verandert van Tong Tong in Moesson De lezer
kan zich niet aan de indruk onttrekken dat
zakelijke, familiaire en persoonlijke factoren
wel erg door elkaar liepen. Je zou zeggen, een
echte Indische perkara. Dat de verhoudingen
sindsdien weer sterk verbeterd zijn, blijft in
het boek onderbelicht.
Herkenning of erkenning
Florine Koning slaagt er in om via de ontwik
kelingen rondom de Pasar Malam ook een
beeld te geven van ontwikkelingen in Indisch
Nederland, zoals de opkomst van de tweede
generatie. Dat betekende het stellen van
kritische vragen over de Indische identiteit
en de plaats van Indische Nederlanders in
de koloniale samenleving en in Nederland.
Sommige van die discussies doen gedateerd
aan, andere zijn nog actueel zoals die over
integratie of assimilatie. Die discussies had
den ook hun weerslag op de programmering
van de Pasar Malam Besar. Moest die zich nu
vooral richten op een breed publiek of op de
eigen Indische gemeenschap? Of ging het
primair om het samenzijn en maakte het
aanbod eigenlijk helemaal niets uit?
Een terugkerend thema in het boek is de
houding van reguliere pers en overheid, en
de opkomst van andere pasar malams. De
pers maakte zich er - voor zover ze über
haupt aandacht aan de Pasar Malam schon
ken - vaak schuldig aan een clichématige
weergave terwijl overheden het feit de Pasar
Malam een particulier initiatief was aangre
pen om geen subsidie te verlenen. Eigenlijk
wordt uit het boek duidelijk dat er pas na
de millenniumwisseling sprake was van een
omslag in beleid, uiteindelijk resulterend
in de toekenning van subsidies en prijzen.
De opening van de jubileumeditie door de
koningin lijkt in dat opzicht de ultieme blijk
van waardering.
Aan het eind van het boek bevinden zich
nog enkele bijlagen. Dat roept wat vragen
op. Was er voor die informatie geen plaats
in het boek? Moesten thema's of personen
extra aandacht krijgen? En waarom dan geen
aparte bijlage over Tjalie als 'vader' van de
Pasar Malam, terwijl Mary Brückel-Beiten
wel een bijlage krijgt? De vele foto's zorgen
voor een persoonlijke noot. Hoe zag ik er in
de jaren zeventig uit? En leuk dat mijn nicht
zo prominent op de foto staat!
De Pasar Malam van Tong Tong
Door Florine Koning
Stichting Tong Tong: 275 pagina's (ingenaaid)
ISBN: 978 90 78847 06 9
Prijs: 32,50
Moesson #3 september 2009.indd 8
26-08-09 09:30
