'Huiswerk maken bij het licht van een
(Petromax) petroleumpomp-lamp was
voor ons een heel gewone zaak'
indonesië
Ontroerd
De prachtige baai van Borasi met rechts
het Arfak gebergte en links achter Pulau
Lemon en Mansinam
of onze vrienden en bekenden ooit woonden.
Toko Tjikia en het prachtige pandje waar ooit
de zusters Ondaatje overheerlijke gebak
jes maakten en verkochten, het modehuis
Mabezo; ze zijn er niet meer. Het pandje van
Toko Ammer is er nog wel, maar inmid
dels heeft het vele verbouwingen achter
de rug. Alleen op aanwijzing van onze gids,
Johan Gasper - onze vroegere schoolvriend
die Manokwari sinds de overdacht in 1962
nog steeds 'thuis' noemt - roept het enige
herkenning op.
Het pand van schoenmakerij van Zanten,
het oude militair tehuis en de panden van
Toko Sorong en Ungerman, hebben, alhoe
wel danig verwaarloosd, tot nog toe aan
de sloophamer weerstand kunnen bieden.
Ons ouderlijke huis, en dus ook het pand
waar mijn moeder eens haar winkel Maud's
Modes had en het prachtige pand van Led-
derhof, hebben de strijd met de vooruitgang
jammerlijk verloren. Ze zijn vervangen door
gebouwen die weinig met architectuur te
maken hebben. Het voetbalveld bij de Borasi
is er nog wel. Het roept herinneringen op
aan de dagen dat onze partijtjes voetbal
tegen een team van de Papua school vrijwel
altijd op knokken uitdraaide. Ook de dagen
dat Doré Baai en Sendiri om het kampioen
schap van Manokwari streden, komen in het
geheugen naar voren.
Een bezoek aan het
strand van Amban
waar eens de golven
met een hels kabaal
op het zwarte strand
te pletter sloegen
en je er vroeger op
gevreten werd door
de agats, een kleine
venijnige zandluis.
Het huis van Oma en
Opa Thielsch waar Buddy zijn jeugd door
bracht staat er nog. Ook brengen we een be
zoek aan het huis dat Erny Wessels ooit thuis
noemde. Het weerzien maakte zichtbaar
veel indruk op Erny en beste jeugdvriendin
Grace. Een bezoek aan de voormalige Bron-
neweg en het ouderlijk huis van Grace, geeft
haar dochters eindelijk een unieke kans om
te zien waar hun moeder haar tienerjaren
doorbracht. Voor hen is dit het huis van Oma
en Opa Ruitenbach. Zelfs de kamer waar hun
moeder als kind ooit sliep is totaal onver
anderd. Aan het huis is hoegenaamd niets
veranderd en het is alsof Grace er nooit is
weggeweest. Voor dochters Christel en Kim
komt er nu eindelijk een plaatje bij de vele
verhalen die ze al vanaf hun prille jeugd over
Manok te horen hadden gekregen. Tezamen
met Grace en andere leden van de groep zijn
ze, terecht, zichtbaar emotioneel.
Ook het huis van Stella Thielsch, aan de
voormalige Van Hasseltweg, lijkt in de afge
lopen vijftig jaar niet veranderd te zijn. De
huidige eigenaar, Simon Sroyer, heeft onder
mevrouw Willems nog in de keuken van het
Arfak hotel gewerkt en hij herinnert zich de
Nederlandse tijd nog als de dag van gisteren.
Hij spreekt zelfs nog een beetje Nederlands
en zichtbaar ontroert vertelt hij erover. Stella
gaat het huis binnen en heeft moeite om
haar emoties de baas te blijven. 'Alles is nog
precies hetzelfde als toen wij er nog woon
den', zegt ze.
Veder lopend naar de haven komen we langs
het pand van de oude Oranjegarage. Auto's
worden er allang niet meer gerepareerd
en triest en vervallen staat het daar. Even
verderop, en ook aan de linker kant, staat nog
steeds het oude postkantoortje. Waar eens
het kantoor van de Nigimy stond, staat nu
het wanstaltige pand van de PELNI, Indone-
sië's nationale scheepvaartmaatschappij.
Door winning van land op het water van
de Doré baai, is de haven behoorlijk uitge
breid. De Soos is inmiddels vervangen door
een groot nieuw pand dat dienst doet als
cultureel centrum. Het oude Residentiekan
toor is onherkenbaar veranderd, evenals het
20 Moesson
Moesson #4 oktober 2009.indd 20
23-09-09 12:14
