Tanda
Mata 2 A
J
Tempo Doeloe
ik
«M
Tanda Mata 2
M
"INGET MATI" "AD PATRES"
Fa. Johs. Ouwejan Zn.
Indische vertellingen uit een roerige tijd
Achter ons buurtje in Pasantren lagen een
aantal kampongs. Nadat de situatie zich
enigszins normaliseerde, zocht ik ook daar
mijn vriendjes weer op. Het katapulten
van glatiks, van rijstvogels, die zich tegoed
deden aan de korrels in de halmen, was
zeer populair. De opvliegende zwermen
leken een makkelijk doelwit, maar we za
gen nooit een glatik uit de lucht vallen. Op
zondagen meldden we ons op het braaklig
gende veldje waar ouderen hun wedstrij
den boogschieten hielden. Een middag pij
len rapen leverde als beloning een glas es
De komst van een geluidwagen in Pasantren
trok veel bekijks. Er zou een filmvoorstelling
plaatsvinden en na maanden van rondstrui
nen en rondhangen leek me dat een welkome
Begrafenis- en crematie-onderneming
Opgericht in 1924
Rouwkamers
en ontvangkamers
airconditioned
Kantoren: Frederik Hendriklaan 7 - Den Haag
Telefoon: 070 - 355 64 27 (drie lijnen)
De Japanners organiseerden het Tonari Gumi
systeem. Ze wilden greep krijgen op elke
wijk, op elk dorp. Alles en iedereen moest
gecontroleerd worden. Er ontstonden ijverige
comiteetjes van vrijwillige bewoners die deze
klus op zich namen. Ze telden het aantal voer
tuigen in ons gebied, brachten de hoeveelheid
levensmiddelen in opslagruimtes in kaart en
ontlokten met vragenlijsten uitspraken
van bewoners over de nieuwe situatie.
Mijn moeder moet ongetwijfeld de juiste
antwoorden hebben gekend. De Japanners
wisten zo precies wat een bepaalde streek
hen te bieden had. Inclusief de verblijf
adressen en 'de meningen' van de Indische
families.
klappa kopjor, ijs met klapper en rozenstroop,
op. Door het sluiten van de Europese scholen
kreeg ik een overvloed aan vrije tijd. Mijn ma
verplichtte me nog wel om twee ochtenden
per week een sekola rakjat, een volksschooltje
te bezoeken. Mijn hersens mochten niet stil
blijven staan. Later werd het programma met
lessen in de Japanse taal aangevuld.
In Tanda Mata 2 staan vertellingen van de
eerste generatie Indo's centraal. Nog maar
enkele decennia geleden verlieten zij een
op drift geraakte, stukgeslagen samenle
ving. In het naoorlogse Indië en de jonge
staat Indonesië bestond voor hen geen toe
komst meer. Uitgangspunt in Tanda Mata
2 zijn de lotgevallen van een groep direct
betrokkenen die tot het uiterste pogingen
ondernam het leven in hun geboorteland
voort te zetten. Bij aankomst in Nederland
overheerste bij de Indische gemeenschap
allerminst het gevoel met open armen te
worden ontvangen. Veel repatrianten pas
ten zich in stilte aan. De Indische symbolen,
kenmerken en eigenheden raakten be
kneld, kregen een andere kleur of verloren
hun betekenis in het nieuwe land.
28 Moesson
Moesson #4 oktober 2009.indd 28
23-09-09 12:15
