ibu Yohanna's huis. Als we bij de stinkende
rivier uitstappen, volgen we haar door een
wirwar van steegjes die zo smal zijn dat
je er nauwelijks kunt lopen. Ibu Yohanna
woont in een van de allerarmste buurten van
Bandung. Na tien minuten kronkelen staan
we aan de oever van een rivier die zwart ziet
van het vuil en die zo stinkt dat het haast
onmogelijk is te ademen. 'Welkom in mijn
kippenhok', zegt ibu Yohanna terwijl ze de
deur openzwaait van haar huisje dat inder
daad geen betere benaming verdient. Haar
'hokje' is hooguit drie bij drie meter. Er staat
een tweepersoonsbed dat tevens dienst doet
als opbergplek, en een klein tafeltje. Aan de
muur hangt een verlengsnoer en er staat
een klok in de hoek. Voor haar 'huisje' staan
twee oude stoelen. Ernaast is een kleine wc
met mandibak. Hier aan de stinkende rivier,
opgesloten in een piepklein armoedig hokje
woont een vrouw die in haar leven al zoveel
ellende heeft meegemaakt dat het te schrij
nend voor woorden is om te zien hoe ze haar
laatste dagen moet slijten.
et schrijven van een troostmeisje,
dat was mijn opdracht. Het is een portret
geworden vol met vraagtekens. Wat de waar
heid is, moet ik helaas in het midden laten.
Maar dat wil niet zeggen dat het verhaal
van ibu Yohanna niet de moeite waard is
om gehoord te worden. Het kan zijn dat ze
vergeetachtig is, wat niet gek is gezien haar
echte leeftijd (82 volgens de papieren) of dat
ze zich schaamt voor haar verleden. Zeker
gezien wat haar is overkomen en haar cul
turele achtergrond zou dat niet vreemd zijn.
Toch denk ik dat, ondanks alle vraagtekens,
het verhaal van ibu Yohanna de moeite van
het vertellen waard is. Of ze nu wel of niet
als troostmeisje heeft gewerkt, doet er al
helemaal niet meer toe.
Of ze de rechtszaak gaa winnen is zeer
twijfelachtig. Een eerdere aanvraag werd
afgewezen omdat ibu Yohanna onvoldoende
'binding' zou hebben met Nederland en de
taal niet machtig zou zijn. Maar Yohanna kan
uitstekend Nederlands. Hoewel het goed is
dat wetten strikt worden nageleefd zijn er
altijd bijzondere gevallen. En ibu Yohanna is
zo'n bijzonder geval.
'Wet Uitkering Vervolgingsslachtoffers
(WUV) in Indonesië niets waard', schreef
Agus Daruch in Tong Tong van 15 decem-
ber 1975. Herlees zijn betoog in onze
gedigitaliseerde jaargangen via
www.moesson.com
november 2009 25
Moesson #5 november 2009.indd 25
28-10-09 13:22 I
