'fc Politie in Indië
Meer lezen over de politie in Indië?
Op 6 november verscheen bij het
KITLV i.s.m. Boom De geschiedenis van
de politie in Nederlands-Indië, uit zorg
en angst door Marieke Bloembergen.
ISBN: 978 90 67183604.
Prijs: 29,50
dingen om hem te machtigen Kaiin Bapa
Kajah te arresteren, eventueel met gebruik
van geweld. Van Helsdingen vreesde node
loos bloedvergieten en gebood tijd te rekken
opdat hij met versterking kon komen. Rond
twaalf uur in de middag verscheen hij met
drie auto's en een detachement marechaus
see. Op dat moment was er een gewapende
Europese macht van ongeveer veertig man
aanwezig om Kaiin Bapa Kajah en zijn 39
volgelingen te overmeesteren. Hoe kon Van
Helsdingen bloedvergieten voorkomen? Kaiin
Bapa Kajah en de zijnen leken hem ongevaar
lijk, maar het lukte hem niet de leider van
zijn volgelingen te scheiden. Hij besloot de
groep uit te putten en dan te ontwapenen.
Zo gingen zij op weg naar Tangerang. Aan
het einde van de middag, rond vijf uur, koos
Van Helsdingen de plek waar de ontwape
ning zou moeten plaatsvinden.
Een salvo klonk
Nabij de jeugdgevangenis van Tanah Tinggi
liet hij Kaiin Bapa Kajah zijn volgelingen
vragen om in het kokospalmveld ten zuiden
van de weg te rusten. Dat deden zij. Kaiin
Bapa Kajah werd uitgenodigd naar de aan
het noorden van de weg geparkeerde auto
van de assistent-resident te komen, waar
hij door Scheepmaker en May zou moeten
worden ontwapend. Marechaussee en
veldpolitie posteerden zich onder leiding van
kapitein Reterink in een flauwe boog tussen
de auto en de volgelingen. Luitenant Drost
zou trachten vanuit het veld de volgelingen
te overreden hun wapens af te geven. Van
Helsdingen had bovendien uitdrukkelijk
opgedragen dat bij verweer de marechaus
see eerst een salvo in de lucht zou vuren.
Hielp dat niet, dan was het commando 'raak
schieten'. Op het moment dat Scheepmaker
en May Kaiin Bapa Kajah achter de auto vast
grepen wierp een vrouw zich schreeuwend
naar voren. Een tel later was de rest ook over
eind. Een salvo klonk, gevolgd door nog meer
schoten en klewanghalen. Achter de auto en
op het veldje brak een strijd uit die nog geen
vijf minuten duurde. Na het staken van dit
gevecht bleken er onder de opstandelingen,
behalve Kaiin Bapa Kajah zelf, 14 doden en
17 gewonden gevallen te zijn. De gewonden
zouden allen in het hospitaal overlijden. Het
koloniaal bestuur verloor de leider van de
gewestelijke recherche Scheepmaker (aan
meshalen in zijn rug) en de veldpolitieagent
Darsono (waarschijnlijk door eigen vuur). Het
bloedbad dat Van Helsdingen koste wat kost
had willen voorkomen had zich voltrokken.
Het drama van Tangerang maakte duidelijk
dat ook, of misschien wel juist in de kolonie,
niet voor elke zaak een civiele oplossing te
vinden was. In geval van onrust was en bleef
het leger beschikbaar. Bij het veiligheidsop
treden in Tangerang had Van Helsdingen de
leiding over 'beschaafde' en 'rauwe' midde
len: veldpolitie, stadspolitie en marechaus
see. Zijn missie mislukte - misschien door
een teveel aan leiders, misschien door een
tekort aan militaire mankracht, waarschijn
lijk ook door de chaos van het moment en de
aarzeling van iemand die het juist zo goed
mogelijk wilde doen.
Een foto van hockey op motoren met
zijspan op de politieschool in Soeka-
boemi, 1931. Blader terug naar Tong Tong
van 15 mei 1976 in onze gedigitaliseerde
jaargangen via www.moesson.com
Moesson #5 november 2009.indd 29
november 2009 29
28-10-09 13:22
