Uit de oproep
aan Nederlandse
regering:
Over de toekenning
van de Bintang
Mahaputera Utama:
Uit de toespraak
van minister Bot op
15 augustus 2005:
Is er een verschil tussen het 'in politieke
en morele zin aanvaarden' van de onaf
hankelijkheidsdatum 17 augustus 1945 en
een 'officiële erkenning' van de datum?
Waarom dan een oproep tot erkenning?
Regering! Erken 17 augustus 1945 als de
datum van de Indonesische onafhankelijk
heid! Op 17 augustus 1945 proclameerden
Soekarno en Hatta de onafhankelijkheid van
Indonesië. De soevereiniteitsoverdracht door
Nederland vond vier jaar later plaats op 27
december 1949 in het Paleis op de Dam en in
het paleis van de gouverneur-generaal aan
het Koningsplein te Jakarta. In de tussenlig
gende jaren voerde Nederland een steeds
uitzichtlozer politiek en militair offensief.
Op 17 augustus 2005 sprak minister Bot,
toenmalig minister van Buitenlandse Zaken,
aanwezig bij de viering in Jakarta van 60 jaar
onafhankelijkheid, een spijtbetuiging uit, die
door de Indonesische regering is opgevat als
een impliciete erkenning door Nederland van
deze datum als de datum van onafhankelijk
heid. De Nederlandse regering echter heeft
tot op de dag van vandaag deze slechts poli
tiek en moreel geaccepteerd.
Het ontbreken van volledige politieke
erkenning door Nederland is een historische
nalatigheid die wij onrechtvaardig achten
jegens het Indonesische volk. Het feit dat de
Indonesische regering zelf met begrip voor
Nederlandse gevoeligheden niet aandringt
op politieke erkenning, neemt die onrecht
vaardigheid niet weg.
Bron: NRC Handelsblad, 22 december 2009.
On August 9th 2009, the President of the
Republic of Indonesia has taken the decision
to award the medal of honour "Bintang
Mahaputera Utama" to three Dutch citizens,
in recognition of their outstanding merits
towards Indonesia and the Indonesian
people.
The three awardees of Bintang Mahaputera
Utama have shown outstanding merits
in their field as well as in strengthening
bilateral relations of Indonesia-Netherlands,
namely:
Dr. Bernard Rudolf Bot: While fulfilling his
role as Minister of Foreign Affairs of the
Netherlands during the period 2003-2007,
Dr. Bot has succeeded in establishing a
strong base in bilateral relationship between
Indonesia and the Netherlands, mainly in
striding for moral and political recognition
by the Government of the Kingdom of the
Netherlands towards the Proclamation of
independence on August 17th, 1945.
Bron: Persbericht Indonesische Ambassade,
9 augustus 2009.
Om de relatie tussen Indonesië en Neder
land verder te intensiveren is het behulp
zaam om wat er nog resteert aan oud zeer
weg te nemen, althans voor zover wij dat
als Nederlanders in onze macht hebben.
Op 17 augustus zal ik dan ons land vertegen
woordigen bij de Indonesische herdenking
van de op 17 augustus 1945 uitgeroepen on
afhankelijkheid. Ik zal aan het Indonesische
volk uitleggen dat mijn aanwezigheid mag
worden gezien als een politieke en morele
aanvaarding van die datum. Maar waar het
nu in de eerste plaats om gaat, is dat wij de
Indonesiërs eindelijk klare wijn schenken.
Al decennialang zijn Nederlandse verte
genwoordigers op 17 augustus aanwezig bij
vieringen van de Indonesische onafhankelijk
heid. Ik zal met steun van het Kabinet aan de
mensen in Indonesië duidelijk maken dat in
Nederland het besef bestaat dat de onaf
hankelijkheid van de Republiek Indonesië de
facto al begon op 17 augustus 1945 en dat wij
zestig jaar na dato - dit feit in politieke en
morele zin ruimhartig aanvaarden. Aanvaar
ding in morele zin betekent ook dat ik mij zal
aansluiten bij eerdere spijtbetuigingen over
de pijnlijke en gewelddadige scheiding der
wegen van Indonesië en Nederland.
Nee, dat is er niet. Dat ik in mijn speech bij
het Indië Monument op 15 augustus 2005
het woord 'aanvaarding' heb gebruikt en
niet 'erkenning', maakt politiek denk ik niet
zo veel verschil. Voor volkenrechtjuristen zal
het misschien wat genuanceerder liggen,
maar het ging erom een voor beide partijen
aanvaardbare formule te vinden. Vooraf
gaand aan het regeringsbesluit uit 2005
om 17 augustus 1945 te erkennen, is uitvoe-
12 Moesson
rig overleg gevoerd met alle betrokkenen,
zowel in Nederland als in Indonesië. Dat is
gebeurd om af te stemmen dat het besluit
goed ontvangen zou worden en om er zeker
van te zijn dat onze bedoeling begrepen zou
worden. Het is van belang dat de Indonesiërs
deze geste houden voor wat zij is: Nederland
accepteert 17 augustus 1945 als de datum
waarop Indonesië onafhankelijk wordt. Ik
heb het gevoel dat we daarmee iets voltooid
hebben; de laatste kreukel is uit het papier
gestreken. Er is op 17 augustus 2005 een
streep gezet onder een pijnlijke episode van
het dekolonisatieproces.
Het is een beetje kippendrift en misschien is
het wel typisch Nederlands om het onderste
uit de kan te willen halen. De oproep houdt
echter geen rekening met de gevoelens
van de Indonesiërs, zij vinden het helemaal
niet prettig dat aan het staatsbezoek van
Yudhoyono nu mogelijk een lading wordt
gegeven. De oproep legt een hypotheek op
iets wat al vrij was. De Indonesiërs die ik
erover spreek zeggen: dat moeten we niet
doen. Voorafgaand aan de oproep kreeg ik
een brief van de heer De Reuver, een van de
initatiefnemers, en ik heb hem teruggeschre-
Moesson #8 februari 2010.indd 12
27-01-10 14:19
