Indiëgangers
QM Indië
INDIËGANGERS
Indische filmfragmenten 1945-1950
4 uur boeiend filmmateriaal
Lezersactie
Indiëgangers behandelt de
migratie tussen Nederland en
Indië vanaf de negentiende eeuw.
Historicus Ulbe Bosma schreef een
goed leesbaar boek waarin brede
ontwikkelingen worden verhelderd
door persoonlijke verhalen. Bosma
plaatst de migratie in een breed
internationaal perspectief en
maakt vergelijkingen met andere
koloniën en andere migratiestro
men. In Indië was deels sprake van
circuitmigratie: mensen die dan
weer in Nederland, en dan weer
in de kolonie woonden. Vóór de
democratisering van het Euro
pees Verlof aan het begin van de
twintigste eeuw, was het vooral de
koloniale elite die aan circuitmi
gratie deed. Kinderen werden voor
verdere opleiding en opvoeding
naar Europa gestuurd en voegden
zich dan later weer bij hun ouders.
Ook Indo-Europese leden van de
koloniale elite volgden dit patroon.
Natuurlijk bestond een belang
rijk deel van de migratie naar de
kolonie de hele negentiende eeuw
uit soldaten. Daarbij ging het toch
echt niet altijd om de laagste klas
sen in de samenleving die zich in
Harderwijk meldden. De meeste
rekruten waren ambachts
lieden. Stedelingen waren
oververtegenwoordigd.
Jongens van het platteland
migreerden ook wel in de
negentiende eeuw, maar die
gingen dan naar Amerika.
Deze nieuwe inzichten ma
ken Bosma's Indiëgangers
tot een verrassend boek.
Indiëgangers; Verhalen van
Nederlanders die naar Indië j
trokken
door Ulbe Bosma
Bert Bakker:328 pagina's (paper
back)
ISBN: 978 90 3513501 7
Prijs: 24,95 euro
ar?""K"m tw"di ««-oo^o
WERELDOORLOG
STiUlDOMlNp»
Strijd om Indië
Het Nederlands-Indone
sisch conflict 1945-1950
Samengesteld en voorzien
van een toelichting
door het NIOD
Speelduur: 4 uur (2 dvd's)
Prijs: 22,95
ULBE BOSMA
Verhalen van Nederlanders
die naar Indië trokken
2
Moesson #9 maart 2010.indd 7
Mijn vader vertelde me dat hij op het Konings
plein aanwezig was toen op 27 december 1949
de Nederlandse vlag werd gestreken en het
rood-wit in top ging. Het laatste filmfragment
op de dvd toont de plechtige overdracht van de
soevereiniteit, op het Paleis op de Dam en ge
lijktijdig in het Paleis Koningsplein in Batavia/
Djakarta. Ik heb het beeld stilgezet en uitver
groot maar mijn vader natuurlijk niet gevonden.
Hij zal wel ergens achteraan hebben gestaan.
De filmfragmenten op de dvd Strijd om Indië;
Het Nederlands-Indonesische conflict 1945-1949
hebben om die reden voor mij een meerwaarde die hun
historisch-documentaire waarde overstijgt. Het geldt met
name voor de beelden uit het eerste blok 'Merdeka en Bersiap'.
Toch heeft het zoeken naar familie en bekenden een tref
fer opgeleverd: in een fragment over generaal Spoor is Dick
Visker, de oprichter van het Indisch Familie Archief, een halve
seconde in beeld. De pakweg zestig filmfragmenten op de
dvd zijn thematisch gegroepeerd en geven een chronologisch
overzicht van de jaren 1945-1950, vrijwel allemaal vanuit een
Nederlands perspectief. Beeldmateriaal van Indonesische zijde
is nu eenmaal schaars maar er zijn toch enkele fragmenten
opgenomen en die zijn bijzonder. Alle beelden komen uit het
archief van het Instituut voor Beeld en Geluid in Hilversum. Het
is prachtig materiaal, alleen is het jammer dat een verantwoor
ding ontbreekt. Er wordt door de samenstellers niet verteld
waarop is geselecteerd. Dat er weinig Indonesisch filmmateri
aal voorhanden is, hoef je niemand uit te leggen. Maar waarom
er juist voor deze fragmenten is gekozen en niet andere - daar
mag de kijker naar gissen. Is er niet meer materiaal? Is het er
wel maar is het meer van hetzelfde? Is de beeldkwaliteit niet
goed genoeg? Voor wie werkelijk van niets weet, is er een
summiere historische toelichting bijgevoegd. Je hoopt maar
dat mensen het lezen, maar het was me liever geweest als de
makers daarin wat meer hadden verteld over de collectie. Wat
blijft is vier uur boeiend filmmateriaal met bekende, minder
bekende en ronduit uniek beeldmateriaal van een periode die
pas nu, ruim zestig jaar na de gebeurtenissen, langzaamaan
geschiedenis lijkt te worden. (Mark Loderichs)
Moesson mag van Waanders maar liefst 5 exempla
ren van de dvd-box Strijd om Indië weggeven. Mee
doen? Stuur snel een kaartje aan: Moesson, postbus
2074, 3800 CB Amersfoort, met in de linkerbovenhoek
'Strijd om Indië'. Een e-mail sturen kan ook, aan:
redactie@moesson.com
Vergeet uw eigen adresgegevens niet te vermelden!
maart 2010 7
