Frans Leidelmeijer
bespreekt iedere maand een
kunstobject dat ontstaan is
uit Europese en Indische
kruisbestuiving.
O uit de kunst door Frans Leidelmeijer
Met Kerst en Oud en Nieuw was
ik weer eens in Ubud op Bali. Het
meest sfeervol is het 50 jaar oude
Puri Lukisan museum met bijbeho
rende schitterende tuin, ontworpen
door Bonnet. Daar is de collectie
tekeningen en beelden van Balinese
kunstenaars gehuisvest, die door
hem tijdens zijn leven werd verza
meld.
Pengarit. Bali 1953
onderwerp voor hun tekeningen het leven
van alledag te nemen, in plaats van de reli
gieuze voorstellingen die zij in opdracht van
vorst en priester maakten. Deze tekeningen
nieuwe stijl vonden gretig aftrek bij de vele
toeristen die in die tijd Bali als paradijselijk
reisdoel ontdekten. Om de kwaliteit van
deze Balinese kunst te waarborgen, werd
door Walter Spies, Rudolf Bonnet, de vorst
van Ubud, Cokorde Sukawati en de Balinese
kunstenaar Gusti Nyoman Lempad in 1936
de kunstenaarsvereniging Pita Maha (Grote
Geest) opgericht. 150 schilders, beeldhouwers
en zilversmeden waren er lid van. In de film
komt ook de heksenjacht op homoseksue
len aan bod, ingezet door de gouverneur-
generaal. Spies wordt gearresteerd en uit
Pita Maha gezet, Bonnet stapt uit solidariteit
ook uit de vereniging. Tijdens de oorlog
zit Bonnet krijgsgevangen op het eiland
Celebes. Na de oorlog keert hij terug naar
zijn geliefde Bali totdat hij in 1958 halsstar
rig weigert een voor hem dierbaar schilderij
aan president Soekarno, verzamelaar van zijn
werk, te verkopen. Soekarno verzoekt hem
dan naar Nederland te vertrekken. In 1978
overlijdt Bonnet daar. Na de crematie wordt
zijn as per post naar Bali gestuurd. De vorst
van Ubud was kort na hem ook overleden en
na de traditionele lijkverbranding wordt hun
beider as in zee uitgestrooid.
Voor verkoopinformatie over de film Rudolf
Bonnet, tekenaar en schilder (1895-1978) e
mail: mwieberdink@hotmail.com
■'_p ALl 1 qfa
Ik moest hieraan terugdenken toen ik de
film Rudolf Bonnet, tekenaar en schilder
(1895-1978) zag, die door Hugo van Zoest,
Marianne en Suzanne Wieberdink werd ge
maakt. In deze film uit 2008 wordt het leven
van Bonnet geschetst en de belangrijke rol
die hij vervuld heeft bij het ontstaan van de
nieuwe stijl in de schilder- en de beeldhouw
kunst van de Balinese kunstenaars in de jaren
dertig en veertig.
De in Amsterdam geboren kunstenaar gaat
na zijn opleiding in 1921 naar Italië op zoek
naar een nog ongerepte samenleving, niet
aangeraakt door de industrialisatie. In zijn
tekeningen is de invloed van de Italiaanse
renaissance merkbaar, vooral door de nadruk
die hij legt op de anatomie van het mense
lijk lichaam. Dit gegeven heeft hij later aan
zijn Balinese leerlingen doorgeven. In 1929
vertrekt hij naar Bali, waar hij de Duitse
kunstenaar Walter Spies leert kennen. Spies
en Bonnet hebben ervoor gezorgd dat de stijl
van de Balinese kunst radicaal veranderde.
Zij adviseerden de Balinese kunstenaars als
april 2010 19
Moesson #10 april 2010.indd 19
24-03-10 11:28
