Paradijsvogels
en Kroonduiven
Tempo Doeloe
iMfcjtf
genheden zat te springen om arbeidskrach
ten. Met onze ambachtsschool als achter
grond, lag het land aan onze voeten, lichtte
de wervingsambtenaar toe.
'Eén gulden en vijftig cent per dag is slechts
een koelieloon', waarschuwde een leerkracht
'Maar dat is daar het driedubbele waard',
pareerden wij hem om maar een tegenargu
ment te geven.
Dat ik met mijn zestien jaar niet voldeed aan
het leeftijdscriterium stond de opmaak van
het jaarcontract niet in de weg. Ook mijn go-
longan Europa bleek er niet toe te doen. Als
je maar gezond van lijf en leden was. Zelfs
een veertienjarige glipte er met gemak door
heen. Met twee oudere broers zou ik naar
Hollandia vertrekken. Mijn ma accepteerde
direct onze keuze. Zij vreesde een nieuwe
moeilijke periode voor haar jongens. Mijn
pa daarentegen, reageerde furieus. Maar hij
liet wel een bevriende fourageur bruikbare
spulletjes voor zijn zonen verzamelen. Een
Mess Tin set, bestaande uit vierkante, alu
minium etensbakjes met bijpassend bestek,
een paardendeken en een klamboe. Zo uitte
hij, op indirecte wijze, zijn goedkeuring en
genegenheid.
Bij elke haven die we met de Van Riemsdijk
aandeden, kwamen er nieuwe DETA-groepen
aan boord. Djakarta, Semarang, Soerabaja.
Elke plaats kende in die dagen zijn boewaja's,
zijn lichtgeraakte vechtersbazen. Deze draai
den om elkaar heen, daagden elkaar uit. 'Mau
apa?', 'Wat moet je?' Maar tot een echt hand
gemeen kwam het niet. De plaagstootjes
maakten plaats voor nieuwsgierigheid. Om
te ontdekten dat we allemaal om dezelfde
redenen ons moederland hadden verlaten.
Dat schiep een band.
Na aankomst in Hollandia kregen mijn jonge
hersens een lange reeks aan indrukken te
verwerken. De stad die niet op een stad leek,
de halfronde woningen op onze thuisbasis
in het Kloofkamp, de rijen veldbedden, de
talloze streekdialecten, het voedsel uit de
gaarkeuken. De volgende dag sjokte ik achter
een kruiwagen en joeg ik spijkers in een
planken geraamte.
Moesson #11 mei 2010 inrlrl 31
Ik had door de aanwezigheid van mijn broers
een stukje thuis meegenomen. Bij hen vond
ik altijd wel een luisterend oor om nieuwig
heden mee uit te wisselen. Maar het gros
was moederziel alleen naar Hollandia ver
trokken. Zij moesten hun diepste gevoelens
aan het papier toevertrouwen. Er ontstond
een druk briefverkeer met het thuisfront. Al
thans, totdat de verhoudingen met Indonesië
in rap tempo verslechterden.
Enkele DETA-contractanten wilden nadat ze
enigszins gesetteld waren, voorbereidingen
treffen om hun gezin, een familielid of een
geliefde te laten overkomen. In onze over
eenkomst stond hierover niets zwart op wit
vermeld. Maar tijdens de werving waren er
wel degelijk toezeggingen gedaan. 'Natuurlijk,
een eigen stukje grond, in je vrije tijd een huis
je bouwen.' Beloften tussen neus en lippen
door. Al snel bleek dat het vrijwel onmogelijk
was om je met een dierbare te verenigen. Hoe
kreeg je het materiaal voor een onderkomen
bij elkaar? Wat diende je met de korano, de,^
Papoea-eigenaar van een stuk bouwgrond,
te regelen en wat met het gouvernement?
mei 2010 31
28-04-10 1507
