Marscha!
Schuld en schaamte
Dutch ships in tropical waters
Js
In het beeld van de VOC spreken de lange
reizen tussen Europa en Azië het meest
tot de verbeelding bij het grote publiek.
De VOC was voor haar succes echter in
belangrijke mate afhankelijk van een
uitgebreid handelsnetwerk in Azië zelf.
Robert Parthesius verzamelde nauwgezet
gegevens over scheepvaarten die onder
de VOC werden uitgevoerd. Dat heeft
geresulteerd in een indrukwekkende
database (door de auteur een 'monster'
genoemd) die op dit moment gegevens
bevat van meer dan 30.000 reizen naar
meer dan 700 bestemmingen. Wat al
lemaal uit een dergelijke schatkamer kan
worden gehaald, wordt duidelijk in deze
studie. Parthesius onderscheidt zeven
regio's in Azië: het gebied van de Arabi
sche zee, de baai van Bengalen, Sumatra,
de straat van Malakka, het gebied van
de Javazee, de specerij-eilanden en het
verre oosten (Japan, Formosa en China).
Op basis van de database zijn in de studie
vervolgens voor elk van de regio's gede
tailleerde gegevens te vinden. Op welk
moment en hoe vaak werd er gevaren?
En met welke schepen? En hoe hingen de
verschillende regio's met elkaar samen?
Allemaal vragen die aan de orde komen
in een boek dat een verdieping geeft aan
onze kennis van het functioneren van de
VOC in Azië. (WIM MANUHUTU)
Wanneer ik deze column schrijf is het Koninginnedag. Ik beschouw
die dag met name als een vrije dag. Een dag waarop ik hooguit
een uurtje de deur uitga om ontroerd naar een valse viool te luis
teren en om een Vietnamese loempia te eten. Ik had me dan ook
vooral verheugd op het uitslapen.
Helaas.
Om 9.00 uur werd er aangebeld, dertig seconden later hoorde ik
iemand de sleutel in het slot steken. En precies terwijl ik in mijn
ochtendjas schoot, snapte ik wat er aan de hand was. We vierden
vandaag niet de verjaardag van de koningin van Paraguay, Para
guay heeft niet eens een koningshuis, dus onze kersverse werkster
Ana had zich dapper een weg door de vroege koopjesjagers en
de late feestvierders gebaand om alle kattenharen in ons huis op
te zuigen. Ik schaamde me kapot. Schaamde me dat ik haar was
vergeten af te bellen, schaamde me omdat ik zag dat zij dacht
dat ze iets verkeerd had gedaan, schaamde me voor al die gekke
oranje Nederlanders en schaamde me nog steeds voor het feit dat
ik überhaupt een werkster had. Daar schaam ik me ook tegenover
u, eerlijk gezegd, een beetje voor.
In mijn gebrekkige Spaans (waar ik me ook voor schaamde)
probeerde ik de rare situatie uit te leggen en zei ik vooral honderd
keer sorry ('lo siento!') totdat zij gelukkig moest lachen. Mijn
vriend pakte de situatie veel beter aan, die zette gewoon een kopje
thee.
Ik blijf er moeite mee hebben om mensen voor me te laten
werken. Soms kopieer ik ook iets voor mijn stagiaires en in de
horeca koop ik mijn schuldgevoel over het feit dat ik zelf te beso
demieterd ben om naar de bar te lopen af met exorbitant hoge
fooien. Maar die werkster dat moest echt. Daarmee kocht ik mijn
schuldgevoel tegenover mijn vriend af en hij het zijne tegenover
mij. Opruimen en schoonmaken kunnen we namelijk gewoon echt niet en nu
we veel goedkoper zijn gaan wonen leek een werkster ons een mooie manier
om onze relatie harmonieus en ons huis schoon te houden. Ik had Ana expres
gevraagd om op vrijdagen te komen omdat we er dan tenminste allebei niet
zijn. De laffe methode. Die heb ik van mijn vader.
Vandaag bleek hoe jammer dat eigenlijk is, want nadat ik gewoon deed alsof
ik het heel normaal vond dat iemand anders mijn boeken afstofte, hadden
we in mijn kinderSpaans echt een leuk gesprek. Daarna heb ik ook maar een
Vietnamese loempia voor haar gehaald, denkend aan mijn moeder die ik een
week hiervoor nog had uitgelachen omdat zij toen ik haar belde bekende dat
ze boodschappen aan het doen was voor de Polen die op dat moment haar
badkamer stuukten.
'Hoezo moet jij boodschappen voor de Polen doen?' vroeg ik haar verbaasd.
'Ze gaan dit weekend weer terug naar Polen', was haar zogenaamde verklaring.
Wat ik maar wou zeggen: kolonialisme; in mijn genen zit het niet.
Marscha Holman is 27 en gaat iedere maand op zoek naar het
Indische - of toch niet - in zichzelf en anderen.
juni 2010 11
DUTCH SHIPS IN
TROPICAL WATERS
The Development of
the Dutch East India Company (voc)
Shipping Network in Asia
1595-1660
Dutch ships in
tropical waters
The development
of the Dutch East
India Company
(VOC) shipping
network in Asia 1595-1660
Door Robert Parthesius
Amsterdam University Press: 256 pag.
(paperback)
ISBN 978 90 5356 517 9
Prijs: 30,00
Te bestellen via www.vanstockum.nl
of tel 070 - 302 8110.
ROBERT PARTHESIUS
Moesson #12 juni 2010.indd 11
26-05-10
