'De dorpelingen
kennen hem als
Pak Ono, maar
weten weinig
over zijn
persoonlijke
geschiedenis'
Volledig verwoest
indonesië O
de commandant was kapitein De Cock. Op
zijn blouse stond zijn naam geschreven.
Hij was dodelijk geraakt tijdens het vuur
gevecht. Nadat de Nederlandse soldaten
zich terugtrokken, kwamen de dorpelingen
woedend tevoorschijn. Ze begonnen het lijk
van de kapitein te slaan en te schoppen. Ik
werd toen heel erg boos, en gaf hen opdracht
om de commandant te begraven. Want die
Nederlandse commandant was ook gewoon
een persoon die heldhaftig genoeg was om
voor zijn eigen land te vechten.'
In Japan was er tot voor kort weinig bekend
over het lot van jonge Japanse soldaten zoals
Ono die besloten nooit meer terug te keren
naar hun vaderland. Professor Eiichi Hayashi
van de prestigieuze Keio-universiteit in Tokio
kwam in 2004 voor het eerst in Indonesië,
toen hij de levensgeschiedenis van Ono
leerde kennen.
Hayashi: 'Ik luisterde naar zijn verhaal, en
leerde over een nieuwe geschiedenis van Ja
pan en Indonesië, die ik helemaal niet kende.
Voordat ik terugkeerde naar Japan leende ik
enkele documenten van Ono. Het ging om
dagboekverslagen uit de oorlogstijd. Uitein
delijk besloot ik meer studie te doen naar
Japanse ex-soldaten die met de Indonesiërs
meevochten.'
Hayashi heeft inmiddels Pak Ono ruim tach-
tig keer ontmoet, in Japan twee boeken hier
over geschreven, waaronder het levensver
haal van Ono. Verschillende Japanse kranten
besteedden aandacht aan het onderwerp. In
juni 2010 verscheen een derde boek over het
lot van deze Japanners in de jonge republiek
Indonesië. Volgens Eiichi Hayashi waren
er verschillende redenen waarom Japanse
soldaten in Indonesië wilden blijven.
Hayashi: 'Sommige Japanners besloten uit
ideologische gronden mee te strijden met
de Indonesiërs. Ze waren gaan geloven in
het "Asianisme" waarin Azië bevrijd moest
worden van het Westerse kolonialisme. Maar
ook een belangrijke reden was de liefde. Veel
soldaten uit Japan, Korea en Taiwan hadden
inmiddels een echtgenote en gezin in Indo
nesië, of een relatie met een lokaal meisje.'
Een andere reden was puur het vege lijf
redden. De Japanse soldaten waren als de
dood voor de Kempetai, de Japanse geheime
dienst. Het aansluiten bij een Indonesische
gevechtsgroep was soms veiliger dan een
sadistische straf van de Kempetai-mannen.
Ook waren er angstige berichten dat de
Japanners op het schip naar het vaderland
vermoord of van boord gegooid zouden wor-
augustus 2010 19
Moesson #2 augustus 2010.indd 19
29-07-10 11:56
