Paradijsvogels
en Kroonduiven
Tempo Doeloe
De autoculto, Manokwari 1954
Op het perceel tussen Andei en Maroeni, op
tien kilometer van Manokwari, voegden we
ons bij een dozijn families. Hoewel de moes-
sontijd nog moest aanbreken, kwam het wa
ter met bakken uit de hemel zetten. Een test
voor de legertenten die waterproof heetten te
zijn. Toen het doek eenmaal verzadigd raakte,
maakte het weinig verschil of je buiten of
binnen stond. Zodra het weer opklaarde, wees
de voorman op het aloude Javaanse gotong-
rojong principe. 'Iedereen zijn taak, maar
help elkaar waar je helpen kunt.' Sommigen
hadden nooit eerder een zaag of schop aan
geraakt. Maar er verschenen solide barakken
en de grond werd gras-, steen- en struikvrij
gemaakt. Met de autoculto, een klein formaat
landbouwmachine, ploegden we de aarde om.
Wat we met de twee imposante paarden op
het perceel aanmoesten? Ze gedroegen zich
als waakhonden en liepen briesend, niets
vermoedende passanten na. Als ik op mijn
vingers floot kwamen ze teruggegaloppeerd.
26 Moesson
Moesson #2 augustus 2010.indd 26
Bij het licht van Petromax-lampen brach
ten we de avonden door. Belaagd door
veelkleurige vlinders die op de gelige gloed
afkwamen. Van een sprankelend nachtle
ven was geen sprake. Zodra er weemoedige
gitaarakkoorden klonken, viel ik uitgeput
in een diepe slaap. Op vrije momenten
verkende ik met vrienden de omgeving. Op
het strand, dat op loopafstand lag, bereidden
Papoea's boven vuurtjes hun visgerechten en
schildpaddenvlees. Via hen leerden we het
woud aan de andere kant van het perceel
kennen. Prieelvogels bouwden er ingewik
kelde constructies van takjes en mos. Het
leken dakloze huisjes, ingericht met bloemen
en bessen. Allemaal keurig gerangschikt en
geordend, om wijfjes te lokken. Ik maakte
kennis met de maleo, de boskip, die smaak
volle eieren leverde. Mits je het aandurfde
de enorme heuvel van bladeren en aarde
om te woelen waar de maleo haar broedsel
in verborg. De koetoe maleo, een stekende
mijtensoort, beschermde de bult die wel
anderhalve meter hoog kon worden en vele
meters breed. De broedplaatsen gingen
generaties lang mee.
Onze komkommers en boontjes kwamen in
de schappen van een groenteboer in Mano
kwari terecht. Daarnaast landde er eenmaal
per week een Catalina, een militair amfibie
vliegtuig uit Biak, om groenten in ontvangst
te nemen. Ik behoorde tot de groep die spe
ciaal van het proefstation overkwam om de
bemanning vanuit een prauw in de Sanggen-
Baai de gevulde zakken toe te werpen.
'Niet rendabel', beluisterde ik steeds vaker
om me heen. Nog voordat het gouvernement
het proefstation sloot, had ik van de helft
van de gezinnen al afscheid genomen. Die
met kinderen waren als eerste vertrokken. De
Gouvernementswerkplaats haalde me bin
nen om het groeiende wagenpark te helpen
29-07-10 11:57
