Op zoek naar vroeger
Plekken van herinnering 1942-1949
O de voorgalerij boeken cd's dvd's sites nieuwtjes
DOOR MARK LODERICHS
Afgelopen mei is een reisgids met aanvul
lende site over de oorlog in Indië gepre
senteerd. Met het boek en de site kunnen
Indische Nederlanders van alle generaties
in Indonesië plekken van herinnering
uit de periode 1942-1949 bezoeken, zoals
interneringskampen, begraafplaatsen,
musea en monumenten.
Wie naar het land van herkomst van zijn ou
ders en grootouders reist, reist met de herin
neringen van iemand anders, schreef Patrick
Wouters eens. Het is precies om die reden
dat een reis naar Indonesië voor tweede
en derde generatie Indische Nederlanders
een indringende ervaring is. Herinneringen
beklijven in familieverhalen die soms half,
soms fragmentarisch of soms helemaal niet
worden verteld - waardoor ze des te sterker
aanwezig zijn, want hoe minder je weet, hoe
meer je vermoedt. In de familieverhalen ne
men de oorlogs- en revolutiejaren uiteraard
een centrale plaats in. Wat een uitstekend
idee daarom om een handzame reisgids te
maken die zoveel mogelijk fysieke plekken
van dit Indische erfgoed in kaart brengt.
Op 17 mei 2010 werd in Felix Meritis de
Reisgids Indonesië. Oorlogsplekken 1942-1949
gepresenteerd. Er is voor dit boek flink uitge
pakt. Vijf auteurs, bijgestaan door een redac
tiecommissie en een (eind)redactie hebben
zich over de teksten gebogen. De uitgave
(plus bijbehorende website) werd financieel
mogelijk door het programma Erfgoed van
de Oorlog van het ministerie van VWS. Er zijn
boeken die het met minder moeten doen.
De uitgave is verzorgd en er staat veel in. In 11
hoofdstukken wordt de lezer korte en prak
tische informatie gegeven over Nederlandse
en Indonesische erevelden, over voormalige
Japanse kampen, over voormalige Republi
keinse kampen, oorlogsmonumenten, musea
en historische gebouwen. Kaderteksten
geven diepgang en de lezer krijgt handrei
kingen voor verblijf en transport. De jaren
Evacuatie van Kamp Bantoe Biroe.
veertig worden zowel vanuit Nederlands als
Indonesisch perspectief belicht en is er aan
dacht voor de eilanden buiten Java. Hoewel
het boek sporen van haast vertoont, is de
reisinformatie over het algemeen goed. Deze
teksten zijn leesbaar, onderhoudend, ter zake
kundig en met een professionele aandacht
voor detail geschreven. Compliment aan de
auteurs van reisinformatie.
Het reisgedeelte wordt voorafgegaan en
onderbroken door historische achtergrondin
formatie. En daar is iets niet helemaal goed
gegaan. Want de zorgvuldigheid waarmee
de reisinformatie is geschreven, ontbreekt
hier te vaak. Bijgaand een opsomming (de
type- en spelfouten zijn buiten beschouwing
gelaten):
Soekarno wordt niet midden jaren dertig,
maar voor het eerst al in december 1929
gearresteerd (p. 011).
Het is Pearl Harbor, niet Harbour (p. 012).
De Slag in de Javazee eindigt niet 27 maar 28
februari, op het daggevecht volgt een nacht
gevecht (p. 012, zie ook pagina 161).
In 1942 werd Soekarno door de Japanners
geen onafhankelijkheid in het vooruitzicht
gesteld (p. 013).
De proclamatie van 17 augustus 1945 vond
niet plaats in de PETA-kazerne, maar voor de
toenmalige woning van Soekarno (p. 017). Op
pagina 051 (Monumen Proklamasi) staat het
trouwens wel goed.
De Republikeinse regering waande zich
niet veiliger in Djokjakarta, zij was daar ook
veiliger (p. 019).
De plechtigheden (rond de soevereini
teitsoverdracht) vonden niet plaats op 27
december in Amsterdam en 28 december in
Djakarta, maar gelijktijdig op 27 december
(p. 022).
Niet Waaier van fortuin, maar De waaier van
het fortuin. De voorletters van De Jong zijn
J.J.P.
De bersiap begon niet direct na de Japanse
capitulatie, maar pas in september (p. 028)
- en waarom hier wel de boeken van H.Th.
Bussemaker genoemd, maar niet het tegen
geluid Orde in de chaos? De republikeinse
kampen in Nederlands-Indië, oktober 1945
- mei 1947, het wetenschappelijke onderzoek
van dr. Mary van Delden?
'Pangeran' betekent 'Prins', dus Prins Pange-
6 Moesson
Moesson #2 augustus 2010.indd 6
29-07-10 11:55
