Paradijsvogels
en Kroonduiven
Paradijsvogels
en kroonduiven
Indische-Nederlanders in voormalig
Nieuw-Guinea
In de jaren 1945 tot halverwege de jaren
zestig werden 250 duizend Indische-Ne
derlanders naar Nederland gerepatrieerd.
Minder bekend is dat velen hun geluk
zochten in voormalig Nieuw-Guinea. Toen
op 27 december 1949 het bestuur over
Nederlands-Indië werd overgedragen aan
de Indonesische overheid was Nieuw-
Guinea in de soevereiniteitsoverdracht
niet meegenomen. Enkele duizenden
Indische-Nederlanders besloten om dit
laatste kroonjuweel als nieuw thuisland
te beschouwen. Het eiland was echter
nauwelijks ontgonnen en bezat amper
voorzieningen. Men ging een onzekere
toekomst tegemoet, maar kon, hoe dan
ook, in vrijheid leven. In een wereld die hen
bekend voorkwam en die betrekkelijk dicht
bij hun geboortegrond lag. Zij konden niet
bevroedden dat Nieuw-Guinea inzet zou
worden in het almaar oplopende steekspel
tussen de Nederlandse en de Indonesische
overheid, gesteund door de Verenigde
Naties en de VS. Nederland droeg Nieuw-
Guinea op 1 oktober 1962 over aan de VN,
waarna het uiteindelijk in Indonesische
handen kwam. De circa 13.000 Indische-
Nederlanders moesten voor de tweede
keer 'hun land' verlaten. Het boek bevat
persoonlijke vertellingen van betrokkenen
die in combinatie met het beeldmateriaal
(circa 200 foto's) een indringend beeld van
deze groep geven.
In Manokwari bracht men passagiers en
lading aan land met sloepen. Harry, Tod en ik
waadden naar het strand en hoorden, terwijl
we de indrukwekkende vegetatie bewonder
den, iemand roepen.
'Hebben jullie niets aan te geven?'
We begrepen maar niet waar die stem
vandaan kwam. 'Hebben jullie niets aan te
geven?' klonk het opnieuw.
Een matroos in een van de sloepen wees
naar een zinken golfplaat die schuin uit het
zand omhoog stak. Een man met ontbloot
bovenlichaam, die volkomen in de omgeving
opging, kwam tevoorschijn. Het bleek een
douanier te zijn.
'Bij mij moet je aangeven', gaf hij te kennen.
'Dit is Nederlands Nieuw-Guinea. Er staat
hier nog maar weinig, maar we hebben wel
regels', voegde hij er aan toe.
Mijn vrienden en ik wilden een slagerij gaan
beginnen. We haalden bij een opslagloods
van de douane onze vooruit gezonden jacht
geweren op en vroegen bij de politiepost een
vergunning aan. Alle drie hadden we bij het
KNIL gediend en vlak voor ons vertrek nog
een aantrekkelijk aanbod van het Indonesi
sche leger afgeslagen. Ze stelden een flinke
promotie in het vooruitzicht als we onze
kennis van autotechniek aan hun mannen
zouden overdragen.
Paradijsvogels en kroonduiven
Indische Nederlanders in voormalig
Nieuw-Guinea
Door Tjaal Aeckerlin
KIT publishers: 160 pagina's (hardcover)
ISBN: 9789460220494
Prijs: 24,50
Om de eerste tijd door te komen en de omge
ving te leren kennen, meldden we ons aan bij
een landbouwproject van het gouvernement
onder leiding van de dienst Transmigratie
Emigratie.
'Hebben jullie verstand van tuinbouw?' vroeg
de met zichzelf ingenomen voorman met de
te grote zonnebril op zijn neus.
'Ja, heel erg veel', luidde het cynische ant-
26 Moesson
Moesson #3 september 2010.indd 26
