Van spandoek tot shopper
indonesië 0
In een keurige buitenwijk in Zuid-Jakarta springt het atelier
van XSprojectgroup.com direct in het oog: op het gazon
voor de keurige villa ligt een dikke laag afval. Een jongen
harkt van tijd tot tijd door de duizenden gewassen en
opengeknipte lege tandpastatubes. Binnen zoemt de met
de voet aangedreven naaimachine waarmee de tassen,
mappen en etuis in elkaar worden gezet.
Recycling
in Zuid-Jakarta
DOOR MARIJE PLOMP
XSprojectgroup is een bijzondere organisatie
die voor een eerlijke prijs afval opkoopt bij de
vuilnisrapers van Indonesische hoofdstad om
er vervolgens opvallend gekleurde en hippe
gebruiksvoorwerpen van te maken. De op
brengst van de verkoop wordt, onder andere,
gebruikt om studiebeurzen te verstrekken
aan kinderen die met hun families leven op
de ontelbare vuilnishopen van de stad.
Ik heb een afspraak met Retno Hapsari. Zij is
verantwoordelijk voor de dagelijkse leiding
van het project en doet dit werk al jaren op
vrijwillige basis, naast haar betaalde baan als
marketingadviseur bij McDonald's. Ze neemt
me mee naar de verschillende vertrekken in
het gebouw om me het productieproces te
laten zien, en vertelt me ondertussen hoe
het allemaal is begonnen.
De Amerikaanse kunstenares Ann Wizer die
in 2002 het project startte, werkte al jaren
met afval voor het maken van haar kunst
werken. Met de XSprojectgroup hoopte ze
niet alleen bij te dragen aan de vermindering
van de armoede van deze schoonmakers van
de straten, bermen en kanalen, maar ook
een deel van het afval op een verantwoorde
manier te kunnen hergebruiken. Dagelijks
produceren de inwoners van Jakarta genoeg
afval om meer dan tien Olympische zwem
baden te kunnen vullen! Daarnaast heeft het
project educatie en bewustwording van mi
lieuproblematiek hoog in het vaandel staan.
Waren het twintig jaar geleden voornamelijk
lege plastic flessen die na gebruik op de
straten en in het water terechtkwamen,
nu vindt men er plastic in alle vormen en
kleuren: van verpakkingen van shampoo en
wasmiddel tot lege tubes tandpasta en oude
spandoeken.
Jakarta heeft geen gemeentelijke vuilnis-
dienst die verantwoordelijk is voor het
ophalen en verwerken van huishoudelijk
en industrieel afval. Het afval wordt door
enkele duizenden vuilnisophalers - kleine
zelfstandigen - opgehaald, gesorteerd en
doorverkocht aan opkopers. Zonder uitzon
dering bevinden deze mannen, vrouwen en
kinderen zich aan de rand van de maatschap
pij. Ze wonen op of naast een vuilnisbelt, in
een ongezonde omgeving, werken onverze
kerd zeven dagen in de week, en dat voor een
gemiddeld maandloon van twintig euro.
XSprojectgroup koopt het afval rechtstreeks
van de vuilnisophalers. De verwerking van
het afval - wassen, sorteren, openknippen,
snijden en naaien - biedt werkgelegenheid
voor kansarme Indonesiërs. Jonge ontwer
pers uit binnen- en buitenland lopen stage in
het atelier en zorgen ervoor dat de kleurige
verpakkingen uiteindelijk hun bestemming
vinden als moderne laptop- of netbooktas-
sen, handige shoppers, of zelfs 'Hollandse'
fietstassen. Verkooppunten over de hele
wereld verzorgen de distributie van de
producten.
Achter de villa staan duizenden lege wasmid
delverpakkingen gesorteerd op kleur in de
zon te drogen: veel roze, lichtblauw en geel.
Een aantal jonge vrouwen loopt het maga-
oktober 2010 21
Moesson #4 oktober 2010.indd 21
22-09-10