'Een keer heeft mijn
opa tegen mijn moe
der gezegd: "Ik heb de
Jap heus wel terugge
pakt hoor." Maar nie
mand weet hoe.'
interview 0
Op de website Indisch 3.0, waaraan hij sinds
een jaar is verbonden als redacteur, staan
achter zijn naam de volgende kwalificaties:
(muziek-)theatermaker, singer-songwriter,
(trainings)acteur (in trainingen), presentator,
theaterdocent, columnist, interviewer én
huisman, maar niet cabaretier.
Nee, zegt Patrick Neumann (Hoogeveen,
1983), dat woord zal hij niet snel gebruiken.
'Ik vind mezelf wel een cabaretier, maar als
je dat zegt dan verwachten de mensen dat
je voor een publiek gaat staan en moppen
vertelt.' En even voor alle duidelijkheid: dat
doet hij dus niet. 'Ik zing liedjes. Al zijn die op
zich best wel weer grappig, denk ik.'
Dialoog heet zijn laatste programma. Work
in progress is het. 'Het gaat over allerlei dia
logen, zoals bijvoorbeeld tussen een plofkip
en een biologische kip bij Albert Heijn en
die klagen dan allebei. Het zijn liedjes die
op zichzelf staan. Ik ben nu nog een beetje
aan het zoeken naar de goede volgorde. Het
kan best nog wel vier jaar duren voordat het
helemaal af is. Ik heb de laatste tijd geleerd
dat ik wat geduldiger moet zijn.'
Nadat hij zijn theateropleiding aan de Noor
delijke Hogeschool in Leeuwarden voltooide,
maakte hij zijn eerste soloprogramma Uw
redding nabij waarvoor hij samenwerkte met
Maarten van Roozendaal. Ook was hij samen
met Ghislaine Pierie en Carlo Scheldwacht
te zien in de theatervoorstelling Circus Bron
beek. Die laatste voorstelling, een komisch
toneelstuk over de jappenkampen, gaat in
november van dit jaar in reprise.
In Circus Bronbeek speelt Patrick Neumann
een Indische jongen van de derde generatie,
die gefascineerd is door het kampverleden
van zijn opa. In het stuk vertelt deze Dennis
vol branie hoe zijn opa Willem in de oorlog
wraak nam op de Jap. Al vertellende verliest
hij zich volledig in het geweld dat zijn opa
daarbij gebruikte.
Voor het stuk lieten de makers zich inspire
ren door de cabaretvoorstellingen in som
mige Japanse interneringskampen. Dat levert
een aantal kolderieke scènes op die worden
afgewisseld door emotionele momenten. Zo
vraagt Willem in een aangrijpende scène aan
zijn dochter en kleinzoon of hij ze soms zijn
littekens moet laten zien.
In werkelijkheid stelde zijn opa die vraag ooit
aan hem, zegt Patrick Neumann, al gebeurde
het niet zo emotioneel als in het toneelstuk.
'Mijn opa overleed in 2003. Hij vertelde nooit
zoveel over de oorlog. Maar vlak voor zijn
overlijden was ik eens bij hem op bezoek
met dodenherdenking en toen kwam hij in
een keer los. Toen begon hij ineens ook al
zijn littekens te laten zien. Die waren een
gevolg van hoe de Japanners hem hadden
opgehangen. Ook hadden ze een stuk van
zijn teen afgeschoten. Dat was een bijzonder
indringend moment.'
Net zoals de opa in het toneelstuk, schijnt
zijn eigen opa ook wraak te hebben geno
men op de Japanners, vertelt hij. 'Een keer
heeft mijn opa tegen mijn moeder gezegd:
"Ik heb de Jap heus wel teruggepakt hoor."
Maar niemand weet hoe. Ik heb tijdens het
maken van Circus Bronbeek de familie nog
rond gebeld om het te vragen, maar niemand
weet precies wat er is gebeurd. Als theater
maker kun je dan vrij invullen wat die wraak
is geweest, maar ik kan dus niet met zeker
heid zeggen of het ook echt zo is gegaan. Ik
ben er inmiddels wel achter gekomen dat de
Japanners mijn opa hebben opgesloten in
een kist in de brandende zon. Ook dat heb
ben we in de voorstelling gebruikt. En van
een oom hoorde ik dat ze hem met honing
insmeerden en dan vastbonden op de grond.'
Vorig jaar werd op Bronbeek een verkorte
versie van het stuk gespeeld ter gelegen
heid van de start van het Indisch Herinne
ringcentrum Bronbeek (IHCB). Adriaan van
Dis die in het publiek zat en met wie hij na
afloop sprak, vertelde hem dat hij door de
voorstelling was geraakt. 'Het haalde dingen
van vroeger bij hem naar boven. Ik heb dat
wel meer van Indische mensen gehoord, dat
de verhouding tussen ouders en kinderen
behoorlijk emotioneel kon zijn. Laatst sprak
ik iemand van Pelita en die vertelde dat de
oorlog misschien nog wel meer slachtoffers
heeft geëist onder de tweede dan onder de
eerste generatie. Indische families, dat is
toch wel een apart slag mensen. Als ik kijk
naar mijn eigen familie, dan heeft die een
behoorlijke buts opgelopen. Dat zal deels wel
door die oorlog komen. Ik denk dat het ook
komt omdat die kinderen later zo strak door
hun ouders werden opgevoed. Die bepaalde
rechtlijnigheid en die koppigheid die je bij
veel Indo's ziet, komt daaruit voort.'
Zijn opa en oma kwamen in 1961 met hun
kinderen naar Nederland. 'Mijn opa was met
oktober 2010 31
Moesson #4 oktober 2010.indd 31
22-09-10 19:06
