IQ IO
In de derde zaal vertraagt de tijd weer een beetje. Het stuk tentoon
stelling in deze zaal vertelt over de periode van 1914 tot aan het
uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Azië. De sfeer van de zaal
refereert aan tempo doeloe, de tijd waarmee veel oudere Indische
mensen zich nog altijd verbonden voelen. Het aantal Europeanen en
Indo-Europeanen groeit gestaag. Rond 1930, zo leert een overzicht,
zijn dat er maar liefst 240.000. In 'Tropisch Nederland' heeft zich
inmiddels een heuse Europese cultuur ontwikkeld. Prachtige oude
foto's geven een indruk van hoe dat moet zijn geweest.
Maar er is, zo laten andere teksten, prenten en foto's zien, ook een
andere, onmiskenbare ontwikkeling. Terwijl de Europese bovenlaag in
Indië steeds meer opgaat in zijn eigen elitaire wereld en het imperi
alisme hoogtij viert, groeien de nationalistische gevoelens onder de
inlandse bevolking. De verschillende bevolkingsgroepen in de kolonie
groeien uit elkaar. Bovendien dreigt er oorlog. Het meest treffend
wordt deze dubbelheid wellicht weergegeven in het citaat uit De
stille kracht van Louis Couperus die achter in de zaal is afgedrukt:
'Onder al deze rust van grootheid dreigt het gevaar, en rommelt de
toekomst als de onderaardsche donder in de vulkanen, onhoorbaar
voor het menschelijk oor.' Het is een voorbode van wat komen gaat.
Door de combinatie van militair en civiel ma
teriaal heeft de tentoonstelling een bijzonder
karakter. Bovendien wordt het in de toekomst
mogelijk om persoonlijk materiaal aan de ex
positie toe te voegen. Het gebruik van verschil
lende media, waaronderfraaie infographics en
interactieve gedeelten, zorgen voor een zeer
afwisselend, maar sterk geheel. Daarbij maakt
de bijzondere vormgeving een bezoek aan de
tentoonstelling tot een echte belevenis.
Herdenkingsplaats
Dit geldt zeker voor de volgende drie zalen, gelegen aan de andere
kant van de centrale hal. Zij vertellen over het dramatisch einde van
Indië en het ontstaan van de nieuwe staat Indonesië. Het is een
periode die wordt ingeluid door de Japanse inval in Nederlands-
Indië en die na de Japanse capitulatie overgaat in de Indonesische
revolutie. Een periode die eindigt met het vertrek van vele duizenden
Indische Nederlanders uit de voormalige kolonie. Onder hen mijn
oma en opa, Josephine 'Troel' en Josephus 'Jo' Caffin, mijn vader en
zijn twee jongere broers.
Allereerst is er een lichte, rustige zaal die voelt als een herden
kingsplaats. De zaal is bekleed met hout en maakt veel indruk. De
tentoonstelling is hier volledig gewijd aan de periode 1942-1945, de
oorlogsjaren in Indië. Op de grond en langs de wanden zijn in vitrines
en in verschillende lades persoonlijke getuigenissen te vinden uit de
oorlog. Over het zware leven in de jappenkampen en daarbuiten en
de verschrikkingen langs de Birma en Pakan Baroe spoorlijnen.
42 Moesson
Moesson #4 oktober 2010.indd 42 -fO}- 22-09-10 19:08
