'de eerste dagen na het incident stonden de meeste Indonesiërs als een blok achter hun president. De Nederlandse regering leek vooral erg verrast en machteloos' Soeharto en koningin Juliana Bekroning dat het op het allerlaatste moment niet doorgaan van het staats bezoek een grote teleurstelling was; en dat geldt denk ik voor alle betrokken partijen. Tegen de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken Marty Natalegawa, heb ik bij ons eerste kennismakingsgesprek gezegd dat ik de afgelopen vier jaar tijdens mijn Koninginnedag- speeches telkens had gezegd dat wij zeer uitzagen naar het staats bezoek van president Susilo Bambang Yudhoyono, en dat ik dit jaar (2010) tijdens mijn Koninginnedagspeech hoopte te kunnen zeg gen dat ik met voldoening terugzag op het staatsbezoek', aldus de topdiplomaat, die de afgelopen jaren grote populariteit genoot in Indonesische regeringskringen. Het staatsbezoek van president Yudhoyono zou de bekroning zijn van de diplomatieke inspanningen van vele Nederlandse en Indonesische politici en diplomaten. 'Ambassadeur Habibie heeft heel erg zijn best gedaan, en ook premier Balkenende en minister Hirsch Ballin', vertelt oud-minister Bot over die chaotische week van 4 oktober. 'Ik heb gebeld met heel veel men sen om de president te bewegen toch te komen. Ik heb links en rechts gebeld. We wisten wat er speelde. We probeerden alle aarzelingen uit de weg te ruimen. Dat is achter de schermen gebeurd. En toen opeens was zijn persconferentie.' In het Indonesische parlement klonk vooral kritiek op de Neder landse regering. Waarom kon Nederland op de dag van Yudhoyono's vertrek niet deze beschamende rechtszaak in Den Haag verhinde ren? Was het tijdstip van de rechtszaak toevallig? En waarom trad Nederland niet harder op tegen de RMS? De Indonesische juridische expert Hikmahanto beargumenteerde live op de Indonesische nieuwszender Metro TV dat president Yudhoyono volgens internationaal recht immuniteit van rechts vervolging genoot. Ook probeerde hij de misvatting uit de weg te ruimen, dat de rechtbank het Internationaal Strafhof in Den Haag betrof. 'Dus het gaat om een gewone rechtbank?' vroeg de Indone sische televisiepresentatrice behulpzaam. Maar de eerste dagen na het incident stonden de meeste Indonesiërs als een blok achter hun president. De Nederlandse regering leek vooral erg verrast en machteloos. 'De scheiding der machten geldt zowel voor Indonesië als Neder land', aldus oud-minister Bot. 'We willen allle garanties geven, waar onder al onze juridische kennis die erop wees dat de rechter het kort geding zou afwijzen. Maar we kunnen niet over de rechterlijke macht beschikken. Dat is de onafhankelijkheid van de rechtsmacht, die we moeten accepteren.' kunnen worden door de rechtszaak in Den Haag. Ook wilde hij de hui dige goede relatie tussen Indonesië en de oud-kolonisator Nederland niet in gevaar brengen door een diplomatieke botsing als gevolg van de lopende rechtszaak. 'Mijn eerste reactie was: spijtig. Ik was teleurgesteld', vertelt oud minister van Buitenlandse Zaken Ben Bot. 'Ik begrijp de eerste aan leiding en de onderliggende aanleiding. De president had aarzeling om naar Nederland te gaan. Maar de regering heeft natuurlijk wel garanties gegeven voor immuniteit.' Sinds de aanwezigheid van de toenmalige Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken op 17 augustus 2005, tijdens de onafhankelijk heidsviering in Jakarta, heeft de relatie tussen de twee landen een grote sprong voorwaarts gemaakt. Vooral minister Bot, zelf in 1937 in Batavia geboren, en zijn Indonesische collega Hassan Wirajuda hadden zich flink ingezet voor een nieuwe, nauwe vriendschap. Maar ook de Nederlandse ambassadeur in Jakarta Nikolaos van Dam had oneindig veel energie in het staatsbezoek gestoken. 'Je zult begrijpen Moesson #5 november 2010.indd 22 27-10-10 17:32

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 2010 | | pagina 22