E
Nieuwe roman van Gustaaf Peek
'Het nagelaten leven van iemand anders'
TkaYwAmerika
Lezersactie
DOOR GEERT ONNO PRINS
Bij uitgeverij Querido is de derde roman van
de jonge, veelgeprezen schrijver Gustaaf
Peek verschenen: Ik was Amerika Opnieuw
neemt Peek (35) het op voor slachtoffers van
de geschiedenis.
Schrijft Gustaaf
Peek (Haarlem,
1975) Indische lite
ratuur? In Ik was
Amerika wordt
welgeteld één
keer een 'Indisch
man' opgevoerd
en die is een
bladzijde verder
alweer dood. Bij
de redactie van
Indische Letteren
willen ze er dan ook niet aan. Ja, maar de
schrijver is toch Indisch? Behoren zijn boeken
dan niet automatisch tot Indische literatuur?
Doorgekerfde namen
Misschien kun je Peeks werk beter omschrij
ven als postkoloniaal: postkoloniale tragedies
over gewone mensen - geen helden en geen
schurken - die door de loop van de wereldge
schiedenis een bestaan leiden in de schaduw
van onze westerse samenleving. Over wat
Elsbeth Etty in het NRC Handelsblad 'vonde
lingen van de geschiedenis' noemt. Zoals de
bewoners van een nieuw flatgebouw in een
Amerikaanse achterstandswijk. Een wille
keurig, maar typerend voorbeeld van Peeks
blikveld: 'Nog niet zo lang geleden had Harris
[een van de hoofdpersonen] deze betonnen
torens zien groeien, maar het bellentableau
zag eruit alsof de meeste bewoners al waren
vertrokken. Gaten in plaats van knoppen,
doorgekerfde namen.'
Gustaaf Peeks werk bevat allerlei Indische
elementen, zoals de invloed van Amerikaanse
literatuur. Net als Kurt Vonnegut bijvoor
beeld reist Peek door de tijd en door alle
werelddelen. En op het 'ultrageluid' in de vol
gende passage zou Ernest Hemingway trots
zijn geweest. Een politieachtervolging van
een jonge criminele vrouw eindigt in haar
dood: 'De twee mannen die haar uit het zicht
ritsten en de wagen in hesen waren verbaasd
over het gewicht van de dode vrouw. Het
was alsof ze een kind hadden gedragen en ze
reden naar het mortuarium en klaagden over
de plotselinge regen.'
Een naar gevoel van verlatenheid
Eerder verschenen van Gustaaf Peek Armin
(2006) en Dover (2008). Met de publicatie van
Ik was Amerika zijn vooraanstaande Neder
landse critici het er opnieuw unaniem over
eens dat Peek zal 'uitgroeien tot een groot
schrijver van een betekenisvol oeuvre'. Met
als terugkerende thematiek: 'Ontheemding
en de eenzaamheid die daaruit voorvloeit' -
aldus Peek zelf in een interview met Moesson
twee jaar geleden. In Ik was Amerika hebben
de hoofdpersonen opnieuw geen land en
geen familie, hooguit elkaar - voor korte
tijd. Het gaat hem er niet om of iets echt
gebeurd is (Peek schrijft fictie) of zelfs hoe
het nou eigenlijk met de personages afloopt
(Peek schrijft wrede fictie), maar om wat had
kunnen gebeuren (de schokkende werkelijk
heid). Het slot van P.A. Daums Uit de suiker in
de tabak (1885) zou ook over de wereld van
Gustaaf Peek kunnen gaan: 'Als ik zo 's mid
dags onder 'n kop thee van mijn voorgalerij
naar beneden zie over de eindeloze sawahs,
die er thans worden bearbeid, dan krijg ik wel
eens een naar gevoel van verlatenheid, en
dan denk ik, hoe weinig er nodig is om een
mensenleven doelloos te maken.'
De opbouw van Ik was Amerika is vergelijk
baar met die van zijn voorgangers Armin en
Dover: net als de films van Quentin Tarantino
vormen de hoofdstukken scherven uit levens
verhalen die hoe langer hoe meer met elkaar
verweven blijken zijn. Pas met de allerlaatste
zin vallen de puzzelstukjes op hun plaats.
In de tussentijd verliest Peek geen moment
de strakke regie over zijn onderwerp. Net als
in de films van David Lynch wordt de lezer in
spanning gehouden door een niet aflatende
dreiging dat de personages ieder moment
iets afschuwelijks kan overkomen. Geweld en
onrecht liggen voortdurend op de loer. Ik was
Amerika is geen gemakkelijk boek, het is een
ongemakkelijk boek, dat je in één adem wilt
uitlezen.
Door Gustaaf Peek
Querido: 288 pagina's
(paperback)
ISBN gj8 go 214 38474
Prijs 17,gs
Moesson mag maar liefst 5
exemplaren van Ik was Amerika
weggeven! Meedoen? Stuur voor
13 november een briefkaart naar:
Moesson, postbus 2074, 3800 CB
in Amersfoort met in de linker
bovenhoek 'Ik was Amerika'. Een
e-mail kan natuurlijk ook:
redactie@moesson.com
Vorige maand mocht Moesson maar liefst 2 maal 4 vrijkaarten verloten voor de Aziatische Boo at the Zoo-avonden. De winnaars
zijn: J.C. Kempff uit Bemmel en mevr. N.W. Mesrits-Pattynama uit Amersfoort. Daarnaast mochten we vijf exemplaren van MatchBoox wegge
ven. Dit zijn de gelukkigen: C. Wetzel uit Den Haag, S. Rijpma uit Westem, S. Huls uit Deventer, M.H. Wienstra-Weber uit Alphen a/d Rijn en V. van
der Peijl-Mensingh uit Haarlem. Voor de voorstelling Circus Bronbeek mochten we 5 maal 2 vrijkaarten verloten onder onze lezers. L.W. Martens
uit Dordrecht, C.Y. van Dijk uit Leeuwarden, E. Belgraver-Tjio uit Heinkenszand, G.W. Benjamins uit Den Haag en W.G. Oostwouder-Roest uit Lely
stad krijgen een telefoontje en kunnen van de voorstelling gaan genieten. Veel plezier!
k Dat kan op 17, 18 en 19 november in het Haagse Theater aan het Spui. 14 en 20 november staan
n het teken van de Indische trilogie; Sloom Bloed, Familiefeest en Circus Bronbeek. Meer info: www.theateraanhetspui.nl of tel. 070 - 346 52 72.
novei
november 2010 9
Moesson #5 november 2010.indd 9
27-10-10 17:31
