v^ongo
boeken cd's dvd's sites nieuwtjes de voorgalerij O
Congo
DAVID VAN
REYBROUCK
Lezersactie!
Krontjong Dessa
y 0
DOOR GEERT ONNO PRINS
Oud-bestuursambtenaar en schrijver H.J.
Friedericy moest na de oorlog vaak terugden
ken aan zijn leermeester, die al vroeg besefte
dat de Indonesische onafhankelijkheid
slechts een kwestie van tijd was. Het was de
taak van het binnenlands bestuur, zei hij, om
ervoor te zorgen dat die met zo min mogelijk
bloedvergieten gepaard zou gaan.
Zo'n bestuursambtenaar zul je in David Van
Reybroucks geschiedenis van Congo niet
tegenkomen. Congo verscheen vorig jaar
en heeft verschillende prestigieuze prijzen
gewonnen, waaronder de AKO-prijs. Het is
dan ook een weergaloos interessant en knap
geschreven boek. Heel bijzonder is dat Van
Reybrouck door het hele land honderden
Congolese ooggetuigen interviewde uit alle
lagen van de bevolking. Net als de Indische
geschiedenis is de Congolese geschiedenis
voor het overgrote deel een mondelinge
geschiedenis - niet op schrift vastgelegd. Van
Reybrouck, die kosten noch moeite spaarde
voor een 'niet-westers' perspectief, móest
zich dus ook wel baseren op mondelinge
verklaringen. Eén van de vele mooie, maar
wrange voorbeelden is een gesprek met
André Kitadi, een veteraan uit de Tweede
Wereldoorlog, die vertelt hoe hij en twee
duizend andere Afrikaanse militairen van
Lagos naar Caïro zijn gelopen. Drieduizend
kilometer in drie maanden, dwars door de
Sahara, in een oorlog die de hunne niet was.
Kan ik hier ergens meer over lezen?, vroeg
Van Reybrouck. 'Nee,' antwoordde Kitadi, 'het
is de eerste keer dat een blanke mij ernaar
vraagt.'
Voor veel oud-bestuursambtenaren was het
moeilijk om werkloos toe te zien hoe na de
Indonesische onafhankelijkheid veel verloren
ging van wat was opgebouwd: van de infra
structuur, het onderwijs, de gezondheids
zorg... Toen Congo in 1960 in luttele maan
den tijd onafhankelijk werd van België - na
75 jaar te zijn uitgezogen - was het land daar
totaal niet op voorbereid. Om een voorbeeld
te noemen: op dat moment waren slechts 16
(zegge: zestien) Congolezen afgestudeerd.
Na de verkiezingen in 1960 veranderde het
land al gauw in een chaos - nog vele malen
erger dan de huidige parlementaire crisis in
voormalig moederland België - met muiterij,
opstanden, burgeroorlog, afscheidingen,
staatsgrepen. De ene regering volgde de
andere op tot Mobutu in 1965 de macht
greep en het land 32 jaar lang met ijzeren
hand regeerde. Onder Mobutu was er korte
tijd - tot 1975 - nog wel sprake van enige
voorspoed voor de bevolking, maar al gauw
werd de bevolking opnieuw overgeleverd
aan corruptie, rechtenloosheid, economische
malaise, oorlog en geweld, met de Grote
Afrikaanse Oorlog (1998-2003) als diepte
punt - Kabila was inmiddels aan de macht
- er vielen toen tussen de drie en vijf miljoen
slachtoffers. Wist u dat? Meer doden dan in
Bosnië, Irak en Afghanistan bij elkaar, merkt
Van Reybrouck op.
Net als Indonesië is Congo ongelooflijk rijk
aan grondstoffen, maar de bevolking zelf
weet er amper van te profiteren. Buiten
landse bedrijven, ook Nederlandse, maakten
en maken dankbaar misbruik van de bestuur
lijke chaos om het land tot op de dag van
vandaag uit te buiten. De enige troost die
Van Reybrouck biedt, is dat Congolezen nu
een naam en een stem hebben gekregen.
Heerlijk weg mijmeren op de klanken
van krontjong, vertolkt door verschil
lende hedendaagse Indonesische
artiesten? Of zingt u liever karaoke-
style de teksten keihard mee? Dat kan
ook, dankzij de ondertiteling! Deze
maand geeft Moesson vijf maal het
dvd- én cdpakket Krontjong Dessa 4 van
www.discountmusic.nl weg met num
mers als: 'Bandung Selatan', 'Sepasang
Mata Bola' en 'Dewi Murni'. Het enige
wat u daarvoor hoeft te doen is vóór
Valentijnsdag een kaartje sturen naar:
Moesson, Postbus 2074, 3800 CB in
Amersfoort of mail naar: redactie@
moesson.com. Vermeld erbij 'Krontjong
Dessa 4' en vergeet uw naam, adres en
telefoonnummer niet.
F. FA' (M-SCHIEÜFMS V^/ f
Congo, een geschiedenis
Door David van Reybrouck
De Bezige Bij: 680 pag. (paperback)
ISBN 978 90 234 5866 7
Prijs: 24,90
Als 's avonds de lucht rood kleurt, schrijft een
Moesson-lezeres uit Congo in 1964, 'en als
het ruikt naar een vuurtje in de verte, moet
ik altijd terugdenken aan ons Indië'. Lees het
na in onze gedigitaliseerde jaargangen via
www.moesson.com
Moesson #8 februari 2011.indd 9
ri 2011
KRONTJONG
DESSA
