Capitulatie
overpeinzingen
Pierre Bovens
O poirrié's perikelen
Met verdriet hebben wij
kennisgenomen van het
plotselinge overlijden van
vice-voorzitter stichting Hulp aan
Landgenoten
in Indonesië (Halin)
Obbicht, 's-Gravenhage,
13 december 1939 7 februari 2011
Pierre was een zeer
gewaardeerde relatie van Moesson
die zich jarenlang met hart
en ziel inzette voor Indische
Nederlanders in Indonesië.
Pierre, met zijn vriendelijke
gezicht en zijn nuchtere
en bescheiden karakter,
was er altijd.
Het boegbeeld van Halin.
We zullen hem missen.
Onze gedachten gaan uit naar
de nabestaanden
en stichting Halin.
alle medewerkers van Moesson
Moesson #9 maart 2011_pim.indd 31
Solo, maart 1942. De KNIL-cavalerist, die zijn
toen nog 'blitz-buggy' genoemde jeep voor
ons aan de kant zette, wond er geen doekjes
om: de Japanners kwamen snel naderbij en
hier en daar werd al gerampokt, we moesten
maar een goed heenkomen zoeken.
De cavalerist was een Hollander. Hij was
blootshoofds en had zijn stofbril op zijn voor
hoofd geschoven. Aan de vrijgekomen witte
plek en zijn roodomrande ogen kon je zien
dat hij langdurig aan zon en stof blootge
steld was geweest en weinig rust had gehad.
Kon ook niet anders, want hij behoorde tot
een van de twee verkenningspelotons die de
kleine verdedigingsstrijdmacht van Midden-
Java in het veld kon brengen tegen de ge
duchte Sakaguchi brigade. In een bergachtig
gebied, bijna tweemaal zo groot als Neder
land. Wat de cavalerist te melden had was
dan ook verre van opwekkend. Zijn eenheid
was op een van die primitief aandoende
maar zeer effectieve wielrijderscolonnes
van de Jap gestoten en had die gevoelige
verliezen toegebracht. Maar dat had geen
zoden aan de dijk gezet. Bovendien was hun
commandant, ritmeester Lips, gewond in
handen van de vijand gevallen. Na dat korte
relaas vervolgde de cavalerist zijn weg.
De enige KNIL-militairen die ik in de paar
chaotische dagen voor onze capitulatie nog
heb gezien, waren drie infanteristen. Twee
ervan lagen in hospitaal Ziekenzorg, waar
we indachtig het advies van de cavalerist
een 'goed heenkomen' hadden gevonden.
De eerste was een Hollander. Hij had een
doorschoten borst en lag in coma. De tweede
was een Indischman die scherfwonden had
opgelopen in rug en benen. Hij was goed
aanspreekbaar. De laatste, een opgeroepen
Indische sportleraar die ik kende, was door
de Japanners gevangen genomen en op hun
opmars meegevoerd, vastgebonden op het g
dak van een buitgemaakte autobus. Hij zag
O
er niet uit maar had de hellerit redelijk goed
g
doorstaan. Dat, en de meedogenloze manier g
waarop de Japanners een eind maakten
O
aan de op een waar volksfeest uitgedraaide
plunderingen, was een indicatie van wat ze
enerzijds als 'bezetters' voor ons en ander
zijds als 'bevrijders' voor de inheemse bevol
king zouden betekenen.
Weinig complete gezinnen, gerampast huis,
geen school, geen soldaten in groene unifor
men, geen dames en heren in mooie auto's,
geen salaris, geen 'koude neus halen' in de
bergen: alles weg. Maar hoewel ons hele
leven overhoop werd gegooid, bleven we
vertrouwen in de goede afloop. Sommigen
van ons zelfs in een heel snelle goede afloop.
Want de Japanse bezetting zou net zo lang
(of kort) duren als de groeitijd die djagoeng
nodig heeft om te kunnen worden geoogst.
En menigeen had zelf gezien of gehoord dat
een ons welgezinde toekang djoealan een
djeroek bali uit zijn handen had laten glippen
om duidelijk te maken dat het eiland Bali
reeds was gevallen. De Amerikanen rammel
den aan de poort! Maar zij die dat geloofden
- en dat waren er nogal wat - kwamen net zo
bedrogen uit als degenen die verwachtten
dat we na de bevrijding ons oude leventje
weer op konden pakken. En niet konden
bevroeden dat de oorlog vrijwel naadloos
zou overgaan in een volgend, onnoemelijk
veel slachtoffers eisend conflict. Dat zich vijf
lange jaren zou voortslepen en voor ons zou
eindigen in het voorgoed moeten verlaten
van onze geboortegrond.
Jack Poirrié groeide op in Batoeradja en woont
sinds ig$i in Nederland. Elke maand schrijft
Jack Poirrié in Moesson over zijn perikelen.
maart 2011 31
24-02-11 16:20
