Deze maand begint de NTR met een documentaireserie over
nieuwe Nederlanders: Het Beloofde Land. Abdelkader Benali en
Marijn Frank gaan op zoek naar de verhalen achter deze mensen.
Een Indo kan in deze serie uiteraard niet ontbreken. Maak kennis
met Arthur Carli (1948). Geboren in Bandoeng, woonachtig te Prin
senbeek. Country- en Indorockmuzikant en vrijwilliger bij Indisch
verzorgingshuis Raffy in Breda. Een portret.
is eigenlijk
Pension Baronielaan
Het
DOOR SJORS BOS FOTOGRAFIE FREDERIQUE VLAMINGS
puur toeval dat Arthur Carli gevraagd is
voor de documentaireserie van de NTR.
Arthur geeft als vrijwilliger computerles aan
ouderen in Indisch verzorgingshuis Raffy. De
omroep vroeg hem of hij iemand kende die
mooi kon vertellen over het leven als Indi
sche nieuwe Nederlander. Hij kende genoeg
mensen, maar uiteindelijk kwamen ze bij
hem terecht. De redactie vond zijn verhaal
minstens zo interessant als de mensen die in
Raffy wonen.
Nederlandse opvoeding
Net als veel tweede generatie Indo's, weet
Arthur niet heel veel over het Indische ver
leden van zijn familie. Zijn ouders overleden
vroeg. Zijn vader in 1980, zijn moeder een
jaar later. Over hun tijd in Nederlands-Indië
praatten ze niet veel. 'Toen we in Nederland
aankwamen kozen mijn ouders nadrukkelijk
voor een toekomst in Nederland. Daarom
hebben we ons altijd zoveel mogelijk aange
past. Thuis spraken we dan ook geen Maleis,
maar Nederlands. Indië kwam nooit echt ter
tafel. Mijn vader vertelde me een keer dat hij
dat niet zo graag deed, omdat het niet zo'n
leuke tijd was.' Lange tijd had Arthur dan ook
geen interesse in zijn Indische achtergrond.
Hij merkte vooral dat hij anders was in de tijd
van de Molukse treinkapingen, toen werd hij
in de trein ineens op zijn huidskleur aangeke
ken. Wat Arthur over de tijd in Nederlands-
Indië weet, weet hij vooral uit verhalen van
zijn oom die nog in het KNIL gediend heeft.
Arthur heeft wel begrip voor het feit dat zijn
ouders hem niet veel hebben verteld: 'Ze
waren min of meer gedwongen om te ver
trekken, om alles achter te laten. Ze moesten
kiezen tussen een Nederlands en een Indone
sisch paspoort. Het werd Nederland.' In 1954
vertrok Arthur, samen met zijn ouders op de
Willem Ruys naar Nederland. Ze arriveerden
hartje winter in Rotterdam en werden direct
naar een pension in Breda gestuurd. Niet veel
later verhuisde het gezin naar Prinsenbeek.
'Soms zijn er dagen dat ik me afvraag hoe
het zou zijn als ze nu nog leefden. Er zijn nu
zoveel dingen die ik ze nog wil vragen. Ik had
mijn ouders ook graag een keer mee terug
naar Indonesië genomen. Dan kon ik iets
terug doen voor alle dingen die ze voor me
hebben gedaan en gelaten.'
Indonesië-reis
De interesse voor zijn Indische kant kwam
pas op latere leeftijd. In 1997, nadat Arthur en
zijn vrouw Ria voor het eerst samen Indone
sië bezochten. Arthur, geboren in Bandoeng,
heeft omdat hij pas vijf jaar oud was toen
hij naar Nederland vertrok, weinig herin
neringen aan zijn moederland. Zijn vakantie
in Indonesië was toen ook een hernieuwde
kennismaking met zijn geboorteland. 'Het
klinkt misschien als een cliché, maar toen
we landden in Indonesië voelde het net als
thuiskomen. Toen ik de warmte in de slurf
van het vliegtuig voelde, wist ik: dit is geen
vreemd land voor mij.'
Willem Ruys
Na de reis naar Indonesië, werd zijn interesse
voor zijn verleden verder aangewakkerd.
Ria vertelt: 'Ik kan me nog goed herinneren
dat we een keer samen uit eten waren in
Rotterdam. Aan de muur van het restau
rant hing een foto van de Willem Ruys.Toen
Arthur die foto zag, werd hij heel onrustig.
Hij herinnerde zich dat er tussen de spullen
van zijn ouders nog foto's van hem en zijn
ouders op de Willem Ruys lagen.' Eenmaal
thuisgekomen liep Arthur direct naar zolder.
Alles hadden ze bewaard, originele paspoor
ten en tickets, foto's en zelfs een complete
passagierslijst. 'Dat is best bijzonder, er zijn
nauwelijks nog complete passagierslijsten
van het schip te vinden. Daarom heb ik de
lijst ook gescand en stuur ik een kopie van de
lijst aan iedereen die er één wil hebben.'
Vorig jaar is Arthur voor het eerst terugge
gaan naar het pension aan de Baronielaan in
Breda waar hij woonde, nadat hij in Neder
land arriveerde. 'Toen ik daar was, kwamen
er allerlei herinneringen boven. We woonden
op de bovenste verdieping en ik kan me nog
goed herinneren dat het sneeuwde. Ik had
geen idee wat het was. Uit nieuwsgierigheid
liep ik op mijn blote voeten naar buiten. Ik
had koude voeten, maar begreep niet waar
de kou vandaan kwam. Mijn vader ook niet,
hij had nooit eerder sneeuw gezien.'
Toen zijn vader nog leefde, speelde Arthur
samen met hem en andere familieleden in de
band B-flat. Na het overlijden van zijn vader,
bleef hij muziek maken in een andere cover
band Double Diamonds. Toen hij terugkwam
uit Indonesië, stapte Arthur uit de band om
zich toe te leggen op country en Indorock.
Hij speelt nu met zijn band Straight bijna elk
weekend op pasar malams en koempoelans.
Indorock
'Muziek is een essentieel deel van de Indische
cultuur,' meent Arthur. 'Je hoeft maar naar
een koempoelan of pasar malam te gaan om
dat te zien. Wanneer er muziek is haasten
alle Indo's zich de dansvloer op. Jong, oud,
met of zonder looprek. Als er muziek is moet
16 Moesson
Moesson #11 mei 2011.indd 16
28-04-11 12:57
