portret O
Van links naar rechts: Marie Tumbelaka-Ditmars,
Peter, Hanny en Roland Tumbelaka, 1935
7 juli 1907, ontvangt hij alsnog het huwe
lijkscadeau, met aangepaste inscriptie: 'dat
het doel waarmee u Gorontalo als spoedig
verlaat, op schitterende wijze door U bereikt
moge worden'. De dokter laat het prachtige
cadeau achter bij zijn ouders.
Utrecht
'Djangan bikin maloe kasta!' Beschaam ons
volk niet, krijgt hij als alle vertrekkende Mi-
nahasers op het hart gedrukt. En dat doet hij
niet. Hij vertrekt naar Nederland om zich te
voegen bij de eerste Indonesiërs die daar aan
de universiteit van Amsterdam mogen stu
deren. Roland Tumbelaka studeert in 1909 af,
als eerste Minahaser ooit, op de voet gevolgd
door zijn volksgenoten Philip Laoh en Henig
Lumentut in 1910.
Om zich te bekwamen in de psychiatrie
treedt Tumbelaka in 1911 in dienst bij het
krankzinnigengesticht in Wolfheze; in 1914 is
hij onderdirecteur van het gesticht in Bergen
op Zoom. Omdat de Eerste Wereldoorlog
(1914-1918) dreigt, meldt hij zich vrijwillig aan
voor militaire dienst, artsen zullen immers
broodnodig zijn. Nederland blijft echter
neutraal en dr. Tumbelaka werkt in de kliniek
van de Rijksuniversiteit Utrecht en vindt tijd
zich te moeien in het culturele en politieke
leven van het toegenomen aantal Indone
siërs in Nederland. In mei 1918, tien jaar na
wat nu Hari Kebangkitan, de Dag van het
Nationale Ontwaken, wordt genoemd, is hij
aanwezig bij de officiële viering in Utrecht
als vertegenwoordiger van de Minahasa en
Ambon. Hij houdt een voordracht over de
Minahasa, met 'lantaarnplaatjes'. Daarin
wil hij afrekenen met de vooroordelen die
onder Nederlanders leven over wat hij dan al
noemt, de Indonesiër. 'Als voorbeeld van de
groote misvattingen over een Inlandsch volk,
kunnen de veele meeningen gelden omtrent
den Minahaser. Van dezen wordt onder meer
gezegd dat hij verwaand is, trotsch omdat
hij christen is, daarom den Javaan minacht
en de allures aanneemt van den Europeaan.
Dit zijn meeningen, veelal door personen
in 't openbaar geuit, om lucht te geven aan
hunne anti-zendingsgevoelens, of om te
demonstreren hoever het systeem van divide
Moesson #12 juni 2011.indd 41
et impera het heeft gebracht.'
Het eerste vredesjaar brengt groot geluk.
Tumbelaka treedt op 29 oktober in de echt
met Marie Ditmars; een maand later promo
veert hij cum laude aan de rijksuniversiteit
Utrecht op de ziekte van Redlich Alzheimer.
Hij dankt zijn professor met de woorden:
'Moge uw streven om meerder bekendheid
te geven aan de geaardheid, constellatie en
uitingen van de psyche der Indonesiërs, een
maal voeren tot de 'juiste aanraking' tussen
'inlanders' en 'Europeanen.'
Java
Rond de jaarwisseling vertrekt dr. Tumbelaka
met zijn echtgenote naar Java, waar hij al in
1921 tot plaatsvervangend directeur wordt
benoemd van het krankzinnigengesticht in
Lawang, een ongekend hoge positie voor een
Indonesiër. Daar worden zijn dochter en zoon
geboren. Maar het Europees personeel heeft
moeite met een inlandse directeur boven
hen en hij wordt zo tegengewerkt dat hij
in 1923 ontslag neemt en zich als particu
lier arts vestigt in Batavia. Totdat dr. Van
juni 2011 41
26-05-11 14:29
