Column
Calvin Michel
Culturele genocide
Ik herinner me nog goed dat mijn moeder me een verhaal vertelde uit
haar kindertijd. In 1967 maakte het gezin zich op om per boot voor
goed te vertrekken naar Nederland, om op het laatst te vernemen dat
de overtocht toch niet door kon gaan, omdat de Nederlandse staat
een eind had gemaakt aan die mogelijkheid. Wat was die Nederland
se overheid toch aardig, dacht ik vroeger, dat ze een gratis reis aan
biedt aan Indonesiërs. Ik begreep klaarblijkelijk helemaal niets van de
hele geschiedenis. Die zogenaamde gratis trip was 'repatriëring': een
enkele reis uit het moederland vanwege de enorme politieke druk. Of
het nu geluk of ongeluk is geweest, het gezin van mijn moeder bleef
in Indonesië wonen. Hoewel Indisch, werd onze familie langzaam
maar zeker opgenomen in de Chinees-Indonesische gemeenschap
en maakte zij daar uiteindelijk een onlosmakelijk deel van uit. Mijn
oma, mijn moeder en haar broers en zussen waren zich waarschijnlijk
niet eens bewust van de culturele genocide waar zij slachtoffer van
geworden waren. Vanaf hun geboorte werden ze ondergedompeld
in de Chinees-Indonesische cultuur. Ze zagen zichzelf niet langer als
Indisch. Indisch-zijn is verworden tot een vaag concept in de moderne
Indonesische samenleving.
geen Indo? Wat is een Indo eigenlijk? Gelukkig kom ik via internet in
contact met verwanten. Ik realiseer me dat ik niet alleen sta in deze
situatie. Op Facebook heb ik me aangesloten bij een Indisch-Neder-
landse groep en plotseling heb ik de mensen gevonden naar wie ik op
zoek was, die me nemen zoals ik ben en die antwoorden zoeken op
dezelfde vragen.
Maar terwijl er in de Verenigde Staten en in Nederland een euforische
Indo-renaissance heerst, blijft het stil in Indonesië. Ik heb vrienden die
slechts met tegenzin toegeven dat ze Indisch zijn. En ze zijn zeker niet
geïnteresseerd om in welke euforie dan ook te delen. Ironisch genoeg,
vinden sommigen van hen dat Indisch-zijn alleen om het uiterlijke
plaatje gaat: als je er niet gemengd uitziet, ben je geen Indo. Ik kan
het ze niet kwalijk nemen, want in de Indonesische media worden
gemengdbloedigen steevast geportretteerd als born-to-be-famous.
Veel Indonesische artiesten zijn inderdaad van gemengde komaf,
maar zijn nou niet bepaald representanten van 'de' Indo. En omdat de
derde generatie haar eigen geschiedenis niet kent, leidt dat tot een
oppervlakkig en verwrongen zelfbeeld.
Ikzelf werd me pas onlangs bewust van mijn Indische achtergrond.
Toen mijn oma in 2005 plotseling overleed, realiseerde ik me met een
schok dat ik niets wist over haar kant van de familie. Mijn nieuws
gierigheid werd pas echt gewekt toen ik Jean Gelman Taylor's boek
over The social world of Batavia las. Nóóit geweten dat Indo's in
Nederlands-Indië beschouwd werden als een unieke, aparte bevol
kingsgroep!
Vaak vraag ik me af: heb ik eigenlijk wel het recht mezelf een Indo
te noemen? Ik spreek geen Nederlands en bij de burgerlijke stand
sta ik geregistreerd met mijn Chinese achternaam. Dan ben ik toch
Eén ding is zeker: mijn moeder is blij dat ze niet gerepatrieerd is. In
2009 was ze in Nederland, maar kon ze het koude klimaat niet ver
dragen. 'Oost west, thuis best', zei ze toen ze terug was. En gelijk heeft
ze. Geen fijnere plek op de wereld dan Indonesië - het enige ware
thuis voor de Indo.
Calvin Michel de Wilde
(Makassar, 1g86) woont in Jakarta en
kwam er onlangs achter dat zijn familie Indisch is. Maar wat
betekent dat nog vandaag de dag in Indonesië?
juli 2011 29
Moesson #1 juli 2011.indd 29
22-06-11 21:23
