door Frans Leidelmeijer
uit de kunst
Frans Leidelmeijer
De slag in de Javazee
In Moesson van augustus wordt ieder jaar
aandacht besteedt aan de herdenking van
de capitulatie van Japan op 15 augustus 1945.
Bij het zoeken naar een geschikt onderwerp
voor mijn rubriek, zag ik bij toeval in een van
de vitrines van Antiekcentrum Amsterdam
de afgebeelde tegelplaat. Ik dacht eerst dat
hij van de Porceleyne Fles in Delft was, maar
aan de achterkant stond Westraven, v/h
gebrs Van Ravesteyn, Utrecht. Een firma die
vanaf 1907 tegels en faience produceerde
en later in 1994 in de Porceleyne Fles is
opgegaan.
Op de tegel zien we links boven schout-bij
nacht Karel Willem Frederik Marie Doorman
die de gevleugelde woorden gezegd zou heb
ben: 'Ik val aan, volgt mij'. De werkelijkheid
was echter anders. Het is een wel zeer vrije
vertaling van het sein: 'All ships - follow me'.
Dapper was hij in elk geval, want toen zijn
schip Hr. Ms. De Ruyter door vijandelijk vuur
werd geraakt en zonk, weigerde hij het schip
te verlaten en hij is dan ook met zijn schip
ten onder gegaan.
De slag in de Javazee die op 27 en 28 februari
1942 plaats vond was een mislukte poging
van een geallieerd eskader, de Combined
Striking Force onder commando van Karel
Doorman, om een Japans vlooteskader te
vernietigen dat troepen vervoerde om Java
te veroveren. Het geallieerd eskader bestond
uit 41 Nederlandse, Amerikaanse, Britse en
Australische kruisers en torpedobootjagers.
De Japanse vloot was numeriek bijna gelijk
aan die van de geallieerden, alleen was
de bemanning van het geallieerd eskader
oververmoeid geraakt door de vele patrouil
les van de afgelopen dagen. De vijand had
bovendien de gehele slag de beschikking
over luchtverkenning en was dus goed op
de hoogte van de bewegingen van hun
tegenstander. Tijdens de slag in de Javazee
sneuvelden aan geallieerde zijde 1.000 man,
waarvan 900 Nederlanders, terwijl aan Ja
panse zijde slechts 10 man sneuvelden.
De posities van de wrakken van De Ruyter,
Java en Kortenaer zijn reeds lange tijd bekend
en elke keer als een schip van de Koninklijke
Marine zich in het gebied bevindt waar
de slag zich heeft afgespeeld, worden de
gesneuvelde marinemannen met kransen
herdacht.
Met dank aan Antiekcentrum Amsterdam,
Elandsgracht 109 in Amsterdam. Meer info:
www.antiekcentrumamsterdam.com of
020 -624 90 38.
augustus 2011 27
Moesson #2 augustus 2011.indd 27
28-07-11 15:(
bespreekt iedere maand een kunstobject
dat ontstaan is uit Europese en Indische
kruisbestuiving.
