'Ik was mijn identiteit
kwijt. Alsof ik boven
een riviertje stond, de
ene voet in Indië, de
andere in Holland en
ik kon niet van de ene
kant naar de andere
kant komen'
interview O
je merkt toch aan mensen die in hun jeugd
in Indië hebben gezeten, aan Hollanders of
totoks of wat dan ook, dat er altijd iets blijft
hangen. Ik ben daar geboren. Wat ben ik
dan? Een totok? Een blanda? Ik ben geboren
in Indië. Mijn vader niet, maar toen hij na die
eerste keer terugkwam was hij al helemaal
verindischt.'
Hij lacht als hem wordt gevraagd hoe hij dan
aan die pesek-neus komt. 'Adoeh, pesek dese.
Ik ben heel kort beroepsmilitair geweest en
toen heb ik mijn neus gebroken. Vandaar die
pesek. Mijn moeder is nooit vreemdgegaan.
Dat weet ik zeker.'
In Nederland was ze dienstmeisje. 'Ik weet
nog dat ik een keer riep: Baboe, mau air. En
toen werd maatje woedend. "We hebben
bedienden om dingen aan te vragen. Niet
om dingen aan te bevelen. Minta ampoen!"
Zo was mijn moeder, maar mijn tante heb ik
weleens de baboe zien slaan. Daar had mijn
moeder enorme ruzie met haar over. Maar
verder accepteerde je gewoon dat je donkere
bedienden had. Een van die bedienden was
Kollo, een kettingbeer, die was veroordeeld
voor moord. 'Voor mij was hij altijd lief. Ik
herinner me nog zijn geur. Hij smeerde
zich in met klapperolie, en in zijn haar had
hij pommade en hij rookte krètèk sigaret
ten. Ik ben tegen zijn lichaam opgegroeid.
Wij kinderen die daar zijn geboren, werden
opgevoed en warm gehouden door Indonesi
sche bedienden. Dat is wat onder onze huid
is gaan zitten.'
Hij is Hella Haasse dankbaar voor dit boek.
'Hella, wat erg toch, altijd weer, altijd weer
dat verleden', schrijft hij aan haar. Zijn broer,
die naar Australië emigreerde en met wie
hij bijna dagelijks belt, zegt dat hij zich niet
zoveel met vroeger moet bezighouden.
'Daarmee verpest je alleen maar je leven,
Willem.'
Toen hij het nieuws hoorde van de aard
beving in Japan, dacht hij: Net goed. 'Maar
toen ik de beelden zag, schaamde ik me dood
voor die gedachte. Op tv zag ik een vrouw
met drie rijstkoeken en een kom soep. Daar
moest ze de hele dag mee doen. Toen dacht
ik: wij hadden nog minder. En dat kwam
niet door een ramp, maar door jullie volk. En
daarvoor schaam ik me dan, vooral als je al
die ontredderde jonge mensen en kinderen
ziet. Te erg. Maar ja, ik dacht het wel. Dat heb
ik ook eerlijk opgeschreven.'
Met bonzend hart. Brieven aan Hella S. Haasse
Door Willem Nijholt
Ouerido: 288 pagina's (hardcover)
ISBN: 9789021440149
Prijs: 19,95
De dvd's De Stille Kracht en De Kris Pusaka
zijn verkrijgbaar in onze webshop:
www.moesson.com
oktober 2011 33
Moesson #4 oktober 2011.indd 33
23-09-11 12:31
