Afscheidsinterview met Andy Tielman
De Indische gemeenschap
is in diepe rouw. Afgelopen
maand moesten we afscheid
nemen van Andy Tielman.
Andy, grondlegger van de
Nederlandse popmuziek,
overleed op donderdag 10
november in zijn woonplaats
Rijswijk. Hij is 75 jaar oud
geworden. Enkele weken
voor zijn dood sprak Tjaal
Aeckerlin met hem.
O interview
Musik
Tjaal Aeckerlin Jeffrey Bult
h
K
Terus Main
Eind jaren vijftig zijn er slechts twee radio
zenders in de Nederlandse ether actief. Ze
zijn nog niet ingesteld op de verlangens van
het groeiende teenagerpubliek. Wilde je
naar pure rock-'n-roll luisteren? Dan diende
je op een Luxemburgs station af te stellen of
op het American Forces Network dat vanuit
Duitsland de daar gelegerde Amerikaanse
militairen bediende. Maar beide zenders had
den in Nederland slechts een beperkt bereik.
Juist in deze grauwe tijd presenteerden The
Tielman Brothers de eerste rock-'n-roll plaat
van Nederland: 'Rock little baby of mine'. Ze
brachten een nooit eerder vertoonde, schok
kende schoonheid de dancings binnen. Hun
act was ruig, maar subtiel. De vetkuiven, de
aanstekelijke energie en vooral de muzikale
begaafdheid waren godsgeschenken. Maar
critici gaven, hoe kon het ook anders, een
meedogenloos oordeel. 'Wilde apen die de
jeugd verpesten, klonk het her en der', vertelt
Andy Tielman met verbaasde blik. Nederland
was duidelijk nog niet klaar voor de echte
rock-'n-roll.
Door de jaren heen erkenden muzikanten en
recensenten de vooruitstrevende en bepalen
de rol die The Tielman Brothers, en met name
vlaggendrager Andy Tielman, in meer dan 50
jaar muziekgeschiedenis heeft gespeeld. 'The
Godfather of Dutch Popmusic' en 'The Living
Legend Of Rock', om maar enkele van zijn ere
titels te noemen. Ook vanuit Indonesië bleef
er altijd waardering voor Andy bestaan. Hij
trad er drie jaar geleden voor het laatst op
tijdens de Jakarta Rock Parade in het Senayan
Stadion. Een krant wist de gevoelens van zijn
fans het best te vertolken. Het blad noemde
hem de meraja, (voluit raja memerintah), de
regerende vorst van de rock. Maar hoe begon
het allemaal ook alweer?
Andy Tielman zag in 1936 het levenslicht in
Makassar, maar zijn eerste herinneringen
dateren uit zijn kindertijd in Soerabaja. Aan
de Kelapaweg in de wijk Tambaksari, in een
labyrint van smalle straatjes, leidde hij een
onbezorgde jeugd. 'In het buurtje woonden
veel Indische families. Ik deed er wat alle
jongens van mijn leeftijd deden. Knikkeren
en ik maakte er mijn eerste kruisvliegers van
bamboe en rijstpapier.'
Vader Tielman genoot in de vooroorlogse ja
ren bekendheid met de swingband The Jolly
Jokers. 'Als mijn pa en mijn ooms oefenden,
dan moesten wij kinderen het huis verlaten.
We kregen een pisang goreng mee van de
stapel die mijn ma had gebakken en hup,
wegwezen. Kinderen mochten zich in die
dagen niet mengen met volwassenenzaken.
Maar buiten luisterde ik naar de klanken.
Naar het geluid van mijn vaders banjo, de
viool en de bas. The Jolly Jokers speelden op
feestjes en partijtjes en ook op de dagenlang
durende Jaarmarkt. Dan liep ik aan mijn
vaders hand naar de overkant van het spoor
waar het terrein lag. Om hem even later te
zien optreden', glundert Andy.
Aan het opzwepende, gedreven ritme van de
swing van vader Tielman kwam een einde
toen de Japanners Indië onder de voet liepen.
Als KNIL-militair kwam hij in gevangenschap
terecht, in een door de bezetters opgezet
kamp op de Jaarmarkt nota bene. Moeder
Tielman bezat, van de een op de andere dag,
geen inkomsten meer en verhuisde met
haar koters naar familie aan de nabijgelegen
Djamboeweg. Nog steeds in Tambaksari, op
steenworpafstand van het Jaarmarktkamp.
Andy omschrijft deze eerste bezettingmaan
den als volgt: 'Het leven veranderde in een
rap tempo. Geen school, dus veel spelen en
18 Moesson
Moesson #6 december 2011.indd 18
