O Het jaar 1962
Verhalen
Met stille trom
gens een Zweeds procédé in een handomdraai in elkaar te schroeven
huizen, kantoren, magazijnen, een hospitaal, een politie-tangsi, een
logeergebouw, daalden allengs uit de lucht - alles van hetzelfde ma
teriaal, aluminium, dat fel blikkerde in het zonlicht, zodat het nieuwe
Wamena vanaf haar geboorte al de bijnaam Silver City droeg.'
Een geïsoleerd, primitief bestaan, dat Schneider later als de mooiste
tijd van zijn leven zal bestempelen. 'Het echte bushwerk, pionieren
in nog niet in kaart gebracht gebied! Op tournee door het bergland,
vrouwen- en varkensdieven opsporen, vredesbesprekingen voeren
tussen vijandelijke stamgroepen, een weg aanleggen... Naar Hol
landia gaan was in die context zoiets als naar Parijs gaan. We hadden
een radiootje en een grammofoon op batterijen, zo'n kleintje, gekocht
op een of andere lelang in Fak-Fak. We draaiden er klassieke muziek,
George Brassens...
's Avonds zaten we binnen, niet op een platje want dat was te koud.
De Baliemvallei lag op 1600 meter hoogte! Trui aan, aluminium deu
ren dicht, luiken dicht, lampen aan. Ik zat 's avonds veel papierwerk te
verrichten - en we schreven heel veel brieven.'
Behalve veel brieven, schrijft Schneider in Nieuw-Guinea verhalen en
gedichten. 'Wat ten slotte is gepubliceerd, is qua kwantiteit het topje
van een ijsberg', vertelt hij in Allemaal gelogen. 'Het was heel gewoon
om altijd iets onder handen te hebben, gedichten of verhalen, dat
hoorde gewoon bij mijn leventje, toen vooral. Ik wou iets doen dat ver
van het dagelijkse gedoe stond.'
De verhalen in Bericht uit Hollandia, zijn debuut uit 1962 dat onder
het pseudoniem F. Springer bij uitgeverij Stols/Barth verschijnt,
1961. Vredesbesprekingen in het Kurelu-gebied
in de Baliemvallei. Controleur Schneider (achter)
met Administratief Ambtenaar Veling. De Papoea met
het rode mutsje en lange broek is Janus Kepu, die
in de Baliem optrad als een trait d'union tussen
het bestuur en de vijandelijke stamgroepen.
42 Moesson
De nieuwe bestuurspost Wamena in 1961 met zoge
naamde Kingstrand-huizen. Links het huis van het
Hoofd Plaatselijk Bestuur met mevrouw Schneider en
dochter op de 'voorgalerij'.
worden grotendeels geschreven in Fak-Fak. Enkele jaren later, als
Schneider inmiddels is toegetreden tot de Buitenlandse Dienst,
schrijft hij in New York de novelle Schimmen rond de Parula (1966)
met de Baliemvallei (hier de Zakarvallei genoemd) nog vers in zijn ge
heugen. Ook De Gladde Paal van Macht (1969) draagt veel sporen van
Schneiders ervaringen als bestuursambtenaar. Met 'Zaken Overzee'
uit de gelijknamige bundel Zaken Overzee uit 1977 schrijft Springer
zijn voorlopig laatste verhaal geïnspireerd op de vier intensieve jaren
als BB-er in Hollandia, Fak-Fak, Kokonao en de Baliemvallei.
'In de loop van 1961 werd in Den Haag het zelfbeschikkingsrecht van
de Papoea uitgevonden', schrijft Schneider niet zonder cynisme in
1996, 'met als direct uitvloeisel de gezwind uit de grond gestampte
Nieuw-Guinea Raad. Op 1 december 1961, toen de Raad te Hollandia in
plechtige openingszitting bijeenkwam, hesen wij voor het bestuurs-
kantoor van Wamena en omringd door Papoea's en blanken voor het
eerst de in allerijl door het gouvernement gefabriceerde landsvlag
naast de Nederlandse.'
Begin 1962 loopt in binnen- en buitenland de druk steeds meer op
om onderhandelingen te beginnen met Indonesië over de toekomst
van Nieuw-Guinea.
Schneider, inmiddels 'met verlof', brengt met zijn vrouw een vakan
tie van enkele weken door aan de Franse Riviera. Daar schrijft hij,
aus einem Guss, een roman getiteld Met stille trom, over zijn laatste
maanden in de Baliemvallei (hier voor het eerst Zakarvallei genoemd).
Weer thuis tikt hij het manuscript snel uit en stuurt het naar uitgeve
rij Stols/Barth die de roman - ook vanwege het hoge actuele gehalte
- enthousiast accepteert. Toch wordt het boek dan niet uitgegeven.
Hoe dat kon gebeuren, is te lezen in de onthullende 'Voorgeschiede
nis' die Springer schreef bij de recente uitgave in februari 2012 van
deze 'sleutelroman'.
Moesson #11 mei 2012.indd 42
26-04-12 17:37
