'Niets gaat "zo maar" in Holland'
Brieven
uit Nederland
Door Geert Onno Prins
De Indische literatuur is ontstaan uit de-
brief-naar-huis. Tenminste, de brief is in
ieder geval van grote invloed geweest. De
pretentieloze en spontane schrijfstijl, zo
kenmerkend voor de Indische letterkunde,
zou er dankzij het brievenschrijven inzit
ten. Want het blijft opvallend: Indische
schrijvers bedrijven geen literatuur,
ze willen hun verhaal kwijt.
Vorig jaar was het 100 geleden dat Tjalie
Robinson geboren werd en is - na de
biografie (verschenen in 2008 en inmiddels
uitverkocht), de brievenbundel Schrijven met
je vuisten (2009) en de verhalenbundel Kind
van Batavia (2011) - nog een derde bundel
verschenen: Een land met gesloten deuren.
Alle uitgaven zijn verzameld en bezorgd
door pleitbezorger Wim Willems. Een land
met gesloten deuren is een soort vervolg op
Piekeren in Nederland dat in 1983 bij Moesson
verscheen en bevat nooit eerder gebundelde
piekerans die Tjalie na zijn repatriëring in
Nederland schreef. Ze werden gepubliceerd
in de Nieuwsgier voor zijn in Indonesië
achtergebleven land- en lotgenoten en zijn
eigenlijk ook gewoon brieven. De koloniale
periode eindigt na 350 jaar dus waarmee die
begon: met de-brief-naar-huis. Ze worden
alleen de andere kant op gestuurd.
De sfeer, de regen, de kou van de jaren vijftig
komt je tegemoet in deze bundel. Veel van
wat Tjalie beschrijft is herkenbaar, ook voor
volbloed Hollanders 60 jaar later, zoals de
veel te uitgebreide weerberichten of de over
regulering van Nederland, een van Tjalie's
14 Moesson - 1000s"1 nummer
stokpaardjes. Eén passage springt er bijvoor
beeld uit: 'Je zou zo zeggen,' schrijft hij, 'als je
verstand hebt van lectuur en van de markt
voor lectuur, dan zou je aan een bescheiden
uitgeverijtje kunnen beginnen. Mag niet.'
Nog voordat Tjalie Robinson aan zijn eigen
Indische tijdschrift begon - die eveneens uit
louter ingezonden brieven bestaat en waar
van nu het 1.000ste exemplaar voor u ligt -
loopt hij tegen de frustraties aan waar hij de
rest van zijn leven tegen moest vechten. Hij
blijft een buitenstaander. Draufien vorder
Tür.
Een land met gesloten deuren leest als
het verslag van een vluchteling naar zijn
achtergebleven familie. Het blijkt dat je als
vluchteling per definitie jezelf niet kunt zijn:
de deuren naar je land van herkomst zijn
dicht en de deuren in je nieuwe thuisland
staan niet open.
Een land met gesloten deuren bevat niet per
se Tjalie's allerbeste werk, maar is zeker de
moeite waard en voor de liefhebber zelfs
onmisbaar, ook omdat het boek daadwerke
lijk een collector's item is: met alle mogelijke
egards uitgegeven, in een kleine oplage (225
genummerde exemplaren) en,
inclusief uitklapplaat, prachtig
geïllustreerd door Peter van
Dongen.
Het slechte nieuws is alleen
dat de bibliofiele uitgave van
Statenhofpers uitverkocht
is. Het goede nieuws dat
dit najaar een herdruk zal
verschijnen.
Illustratie: Peter van Dongen.
Te bestellen via www.petervdongen.nl als
luxe poster in beperkte oplage (70 x 50 cm,
130,- incl. porto)
Nou ruoeyena^
loop. Kon), '"'f «wto/zomet
bnd' W3"0oorv altijd vromZ «01-
«wierdatje Wa( ove.™f bus leun, Spiinsen
»an ben {e n kom als er opeens een sZü
(geluid bij vallen, het -
nog JSZ BÓk< Tm van
fe ben. dusa, '^';UWi8Ma"anMinosI
f en ba"»> van PWaic Sin Kj^° <**p met Me-
M«auiJ:enanien '"'^«ropeensdatblad.
fokker. Oirven O2TZZ
wWs(orie DaarJ(an Sossiemifne lui, iulife ma.
°k moet je ee« Dl, Borsumff ï«aracto«jtegen
Moesson #1 juli 2012.indd 14
29-06-12 11:22
