Het Lourdes van Java
Met oud-president Habibie
in een Beierse Stube
Zelfportret
Juul Mensinga,
abonnementen (1994-heden)
Armando Ello, fotograaf (2004-heden)
Sjors Bos, redacteur en freelancer
(2002-heden)
Onderdrukte emotie
is niets voor mij'
Het Lourdes van Java
Het interview dat ik hield met oud-president
Habibie zal me altijd bijblijven. Ik bezocht
hem thuis in München. Voordat het inter
view begon, moest ik eerst zijn fotoalbums
bekijken. Habibie schudt handen met Hel
mut Kohl, Habibie op de koffie bij Margaret
Thatcher. En nog een foto samen met Bill
Clinton, zonder sigaar. De koekjes die op tafel
stonden, waren door zijn vrouw gebakken.
Na het interview, nodigde hij me uit om een
hapje te eten. We reden in zijn geblindeerde
Mercedes met voorin twee kleerkasten van
de Indonesische geheime dienst naar een
authentieke Beierste Stube. Voor de gelegen
heid had hij een Beiers hoedje (met veer!)
en een bijpassend jasje aangetrokken. Wat
ik die avond gegeten heb, weet ik niet meer.
Wel weet ik nog dat ik me tijdens het eten
telkens afvroeg wat de twee geheim agenten
aan het doen waren. Mijn opnameapparaat
lag in de achterbak en ik had geen zicht op
de auto. Na het eten reed de Mercedes terug
naar Habibie's riante huis. Hij stond erop dat
de twee kleerkasten me vervolgens naar het
station reden zodat ik zeker wist dat ik mijn
nachttrein terug naar Nederland zou halen.
De kleerkasten, strak in het pak, begeleid
den me tot aan het perron en droegen mijn
koffers. Die dag voelde ik heel even hoe het
is om president te zijn. Eenmaal in de trein
controleerde ik direct mijn opnames en aan
tekeningen. Gelukkig, ze waren er nog.
'Doe wat je wil,' zei mijn moeder als het
gesprek ging over wat ik later zou worden.
De redactie van Moesson is net zo. Ik krijg alle
'creatieve' vrijheid. 'Zie maar... en als het niet
lukt dan is het onze schuld', zeggen ze dan.
Die vrijheid voelt als een extra verantwoor
delijkheid naar de lezer toe. Door onderwer
pen op jouw manier te benaderen, kun je
emotionele reacties oproepen. Ik wil daarom
altijd voorzichtig zijn en mijn onderwerp
begrijpen. Door het ontelbare aantal portret
ten dat ik voor Moesson heb mogen maken,
ben ik gegroeid als fotograaf. Sterker nog,
de ervaringen die ik er opdoe, hebben mijn
carrière bepaald. Ik ben er meer door gaan
begrijpen van mezelf, van mijn familie en
van de Indo's in Nederland. Elk portret is me
even dierbaar, hoewel een aantal me in het
bijzonder is bijgebleven. Eén is van een balle
rina. Toen deze prachtvrouw de deur opende,
was ik verrast omdat ik een heel ander beeld
van haar in mijn hoofd had, door een ander
portret dat ik eerder had gezien van haar.
Haar zachte en bescheiden persoonlijkheid
zorgde dat ik alleen nog maar meer onder
de indruk was van haar. Ze was zelf nog
zenuwachtiger dan ik. Na anderhalf rolletje
te hebben geschoten, nam ik met een goed
gevoel afscheid. In de auto realiseerde ik me
dat ik het werk hier voor doe. De sfeer van
de ontmoeting op de camera vast proberen
te leggen. In wezen is elke ontmoeting een
zelfportret.
Moesson #1 juli 2012.indd 17
In het Oost-Javaanse Balongsari, de plek die
de bijnaam 'Lourdes van Java' heeft gekre
gen, is de legende rondom het wonderjonge-
tje Ponari ontstaan. Ponari zou in het
bezit zijn gekomen van een steen
met bovennatuurlijke krachten,
die zieken en gehandicapten zou
genezen. In februari 2009 werd
Ponari een nationaal fenomeen:
vanuit alle windstreken van
Indonesië kwamen mensen naar
Balongsari voor een flesje'Ponari
sweat' en daar betaalden zij dan
rijkelijk voor. Ponari sweat is water
dat in aanraking is geweest met
Ponari's steen. Kritiek leidde tot
een verbod, maar Ponari ging toch
door. Ook voor de ouders van Ponari was het
economisch voordeel te groot. Een boeiend
verhaal in Moesson, vond ik. Hoe kunnen
mensen geloven dat een wondersteen je kan
genezen? Ik persoonlijk geloof dat je voor ge
nezing moet bidden tot God en dat je jezelf
openstelt voor hem. Daarnaast doet het me
verdriet dat de ene mens de wanhoop van de
ander misbruikt om er geld aan te verdienen.
In Indonesië heerst natuurlijk veel armoede
en ziekte, maar ik geloof dat als jij je hart aan
God overgeeft, hij wonderen zal verrichten.
juli 2012 17
29-06-12 11:23
