FOTOS
In de laatste TONG-TONG maakten wij U attent
Mevrouw M. J. HILLERSTRÖM,
Lübeckstraat 103,
Den Haag, tel. 070-39.88.62
die een groot aantal tijdens de oorlog in Indië
zoekgeraakte foto's in haar bezit heeft.
Om teleurstelling en onnodig geschrijf te voorko
men laten wij hier nog enkele bijzonderheden vol-
het materiaal, dat Mevr, Hillerström in haar
bezit heeft omvat foto's, foto-albums, poëzie
albums, negatieven en 8 en 16 mm familie
films, gevonden na de Japanse bezetting te
BANDOENG, BATAVIA, SOERABAIA, in
verlaten huizen, goedangs (opslagplaatsen), en
(vermoedelijk) in de kampen TJIDENG, TJI-
HAPIT en KAREëS.
De van Sumatra gekomen albums konden aan
de eigenaars of hun nabestaanden teruggege
ven worden. Losse kiekjes en portretten, die
op Sumatra gevonden zouden kunnen zijn heeft
Mevr. Hillerström evenwel niet in haar bezit.
Een oproep uit Moesson (toen nog
Tong Tong) van 1960.
meisje: 'Niet zoo ernstig meiske'. Het is de
zorg en aandacht die in de albums is gestopt,
die zorgt voor de ontroering. Deze foto's
horen bij iemand. De meeste vragen worden
opgeroepen door de lege zwarte pagina's,
waar de foto's uit zijn gescheurd. Wat is ach
tergebleven zijn de witte hoekjes, waar de
randen van de foto's ooit in waren geplakt.
De restjes gele lijm sieren nu het inmid
dels grijze papier. Waarom zijn deze foto's
verdwenen uit het album? Wat of wie was er
op te zien? Zijn ze in de haast als herdenking
meegenomen, omdat de oorlog aanbrak? Of
hoorde een foto simpelweg niet meer in het
album thuis?
De albums verdienen het om na al die jaren
hun thuis eindelijk te krijgen. En de urgentie
is groot, omdat de laatste generatie die de
kennis heeft om de foto's te kunnen plaat
sen, bestaat uit een groep die steeds kleiner
wordt. Het KIT wil er dan ook alles aan ge
daan hebben om de geschiedenis van al deze
kleine verhalen in beeld te brengen. 'Zo ho
pen we het grotere verhaal te zien te krijgen,'
zegt Paulien. 'In ruil voor de albums vragen
we om een goed gesprek, het persoonlijke
verhaal achter de foto's. Dat is zo waardevol
voor ons. Want de Indische geschiedenis, is
toch vooral een verhalen-geschiedenis.'
Waarom mevrouw Hilleström zich zo aan In
dië verbonden voelde is niet terug te vinden
in de documentatie die Paulien heeft doorge
nomen. De enige link die ze kon vinden met
Nederlands-Indië was een oom die in Medan
REPORTAGE
heeft gewoond. 'Ik heb wel iets anders
gevonden', zegt Paulien stralend. Ze staat op
van tafel en komt terug met een boek met
de titel: De PasarMalam van Tong Tong. Een
Indische onderneming. Op bladzijde zestien
is een foto te zien van de eerste Pasar Malam
in 1959. Rechts onderin zit een vrouw met
zilverkleurig haar achter een tafel. Ze draagt
een bril en is omringd door fotoalbums.
Achter haar hangt een groot pamflet met de
tekst: 'Gevonden. Van wie zijn ze'.
'Dit moet haar zijn, mevrouw Hilleström. Ik
zat te bladeren in dit boek en opeens viel
mijn oog op deze foto', vertelt Paulien, nog
steeds een beetje verbaasd over haar vondst.
Een foto van de vrouw die al die tijd zelf geen
gezicht had. Ook al liet ze zichzelf haar leven
lang graag omringen door de vele onbekende
gezichten van anderen op foto's.
44 Moesson
Moesson #7 januari 2013.indd 44
23-12-12 15:11
