Op 19 februari viert Bronbeek
zijn 150-jarig bestaan. In 1863
werd bij Koninklijk Besluit door
Koning Willem III het Koninklijk
Militair Invalidenhuis Bronbeek
geopend. Tegenwoordig kennen
we Bronbeek vooral als tehuis,
museum en een plek waar
jaarlijks Indiëherdenkingen
worden gehouden.
Door Lynda Muller
Fotografie Janita Sassen/KTOMM Bronbeek
\A/-i een paar stappen op het ter-
Vv rein van Bronbeek zet, moet
beseffen dat hij historische grond betreedt.
Gelegen tussen Bronnen en Beken was dit
paleis rond 1800 een mooi optrekje voor
koninklijke gasten. Hoewel de schenking
van Bronbeek in 1859 door Koning Willem
III uiterst sympathiek leek, was het eigenlijk
onderdeel van een publiciteitsoffensief om
meer militairen voor het Nederlands Indisch
Leger te werven. Voor veel militairen uit de
lagere rangen was in die tijd na terugkomst
uit de kolonie geen goede opvang. Ze raakten
vaak werkeloos of aan de bedelstaf. De aan
wezigheid van verpauperde oud-militairen
op straat was niet bepaald een uitnodiging
om bij het leger te gaan. Op 19 februari 1863
opende Bronbeek officieel zijn deuren voor
de eerste bewoners: acht onderofficieren,
een korporaal en 25 soldaten. Van 1863 tot
1881 verbleven in Bronbeek 1.432 bewoners
van verschillende nationaliteiten waaronder
Nederlanders, Duitsers, Belgen, Zwitsers,
Fransen, Italianen, Denen en Polen. Toch wa
ren er ook veel oud-militairen die niet konden
aarden in het tehuis. Zij werden dan op eigen
verzoek ontslagen. Soms, als bewoners zich
misdroegen, volgde er oneervol ontslag. In
de aanloop naar de Eerste Wereldoorlog
woonden er zo'n 215 man op Bronbeek. Tegen
woordig is er een maximum aantal van vijftig
inwoners. Op dit moment wonen er nog vier
KNIL-veteranen en veertig Indiëveteranen
van de Koninklijke Landmacht, Luchtmacht,
Marine en Marechaussee. Hoewel er in Indië
ook vrouwen bij het KNIL en de Koninklijke
Landmacht dienden (respectievelijk bij het
VK-KNIL en VHK), is er in de geschiedenis
van Bronbeek niet één vrouwelijke bewoner
geweest. Door de jaren heen viel Bronbeek
onder de ministeries van Koloniën (vanaf
1863), Overzeese Gebiedsdelen (vanaf 1945),
Uniezaken en Overzeese Rijksdelen (vanaf
1951), Overzeese Rijksdelen (vanaf 1953) en
16 Moesson
Moeccon #8 februari 2013 indd 16 24-01-13 1416
