'Het museum was
van oudsher een uit
hangbord voor de
Nederlandse koloniën.
De gangen werden
aangekleed met al
lerlei voorwerpen uit
Indië. Die voorwerpen
moesten laten zien
hoe goed Nederland
het daar deed'
REPORTAGE
hij als korporaal bij het Korps Mariniers en
later bij de Koninklijke Landmacht. Bij de
mariniers diende hij in totaal tien jaar. 'Ik
was onder andere gelegerd in Rotterdam en
Doorn en ik zat twee keer anderhalf jaar in
Nieuw-Guinea. Van 1953 tot 1955 en van 1957
tot 1959. Het was de tijd van de Indonesische
infiltranten. Ik liep veel patrouilles met de
Papuapolitie. De samenwerking was goed. Ik
heb er drie jaar een goede tijd gehad. Door
mijn Indische achtergrond sprak ik Maleis
en de Papua's aan de kust spraken dat ook.
Ze zijn ons altijd trouw gebleven. Het was
spijtig toen we daar weggingen.' Dat de
Papua's zo belangrijk zijn geweest voor de
manschappen, blijkt wel uit het onlangs
onthulde monument voor de Papuastrijders
op het landgoed van Bronbeek.
Herdenken
Herdenken neemt een belangrijke plek in
op Bronbeek. Van de 80 Indiëmonumenten
die Nederland telt, staan er 12 op Bronbeek.
Het was wijlen Rudi Boekholt, commandant
van Bronbeek in de periode 1988-1991, die
zich hard maakte voor de Indische zaak. Tot
die tijd waren er geen specifiek Indische
monumenten. Nabestaanden hadden geen
plek om hun geliefden of kameraden die
omkwamen te herdenken. Over het Indisch
monument in Den Haag zei Rudi Boekholt:
'Als wij ouderen de jongere generaties niet
snel erbij betrekken, teneinde de zorg voor
het Indisch monument en de organisatie van
de 15 augustus herdenking van ons over te
nemen, zal misschien over vijftien jaar het
monument een groot deel van zijn beteke
nis hebben verloren. Wie weet er dan nog
waarom dit monument er is en waarom het
zo belangrijk is dat wij elk jaar op 15 augus
tus herdenken.' Duizenden overlevenden en
nabestaanden wonen elk jaar de herden
kingen bij de monumenten op landgoed
Bronbeek bij.
Museum
Museum Bronbeek is onlosmakelijk ver
bonden met het tehuis. Al vanaf het begin
schonken de koning, het ministerie van
Koloniën en officieren en onderofficieren
wapens, objecten en boeken. Er werden ook
objecten afgestaan die tijdens de verschil
lende expedities van het Indische leger
werden buitgemaakt. Tegenwoordig toont
het museum de permanente expositie Het
Verhaal van Indië en zijn er wisselexposities.
Het museum huisvest ook een kenniscen
trum over het koloniale verleden. De nadruk
ligt op de geschiedenis van het KNIL.
In het kader van het 150-jarig bestaan is in
Museum Bronbeek vanaf 19 februari een
nieuwe tentoonstelling te zien. Hans van den
Akker, conservator van Museum Bronbeek
licht alvast een tipje van de sluier op. 'Het
museum was van oudsher een uithangbord
voor de Nederlandse koloniën. De gangen
werden aangekleed met allerlei voorwerpen
uit Indië. Die voorwerpen moesten laten zien
hoe goed Nederland het daar deed. Ge
schenken kwamen onder andere vanuit het
ministerie van Koloniën en van de koning.
Wij laten tijdens de nieuwe tentoonstelling
in verschillende vitrines objecten zien die
iets vertellen over het koloniale verleden. In
een van de vitrines is een aantal topstukken
uit de begintijd te zien. Bijvoorbeeld een
zwaard uit Borneo, een kris geschonken door
luitenant-generaal Jan van Swieten en een
doosje met duizend sigaren, geschonken
aan de bewoners door een jonkvrouw.' Extra
aandacht is er voor een Borneotrofee uit
1866, dat is een verzameling van inheemse
zwaarden met daaronder een schedel, com
pleet met vaandels.
'En er is natuurlijk extra aandacht voor
de Atjehoorlog, die zo lang duurde. Veel
bewoners waren veteranen van deze strijd.
Uit deze tijd zijn ook schilden, schilderijen en
donderbussen te zien. Ook haalden we uit
ons depot een collectie naturalia, waaronder
neushoornhuiden, schedels van karbouwen,
apen en tijgers. Tijdens de tentoonstelling
stellen we steeds een Bronbeek-bewoner
centraal die symbool staat voor een bepaald
decennium. In de vitrines zie je voorwerpen
die bij die bewoners horen. Je vindt bijvoor
beeld informatie over waar ze vandaan kwa
men en hoe hun leven op Bronbeek was. Een
van de laatste vitrines geeft weer een terug
koppeling naar het begin. Kinderen schonken
fotoalbums van hun ouders, uit hun tijd in
Indië. Er zijn poppen waarmee werd gespeeld
in de interneringskampen. Ook is er een
eetketeltje waar een meneer zijn hele levens
loop als gevangene op tekende.'
Toekomst
Hoe zal het verder gaan met Bronbeek?
De verwachting is dat schenkingen blijven
komen en dat Bronbeek een belangrijke rol
blijft spelen voor het publiek. Sinds 1949
is Indië geen kolonie meer van Nederland
maar de dekolonisatie is nog voelbaar. Over
ongeveer 25 jaar zullen er geen oud-KNIL-
militairen of Indiëgangers meer zijn. Lang
zaamaan zullen er dan veteranen komen die
bijvoorbeeld in Joegoslavië of Afghanistan
hebben gediend. Er zal altijd een link blijven
met de uitzending naar het buitenland. Maar
dit jaar wordt daar binnen Bronbeek nog
even niet aan gedacht. Het is eerst tijd om te
vieren dat de unieke instelling Bronbeek 150
jaar bestaat.
februari 2013 19
Moesson #8 februari 2013.indd 19
24-01-13 14:16
