V
Ricci Scheldwacht
over de nieuwe,
wrange, genante
roman van Holman
Le
JS»
Theodorstruc
ov
.w
O «<3^
Door Ricci Scheldwacht
Over zijn Indië-wrevel heeft Theodor Holman
zich meer dan eens uitgelaten. 'Indië is in de
huidige Nederlandse literatuur verworden
tot walgelijke Tempo-Doeloe kitsch', schreef
hij ooit in een van zijn columns. En in een
interview met Moesson, zeven jaar terug:
'Ik weet nooit wat typisch Indisch is. Ik ken
de boeken wel, hoor, van collega-auteurs,
maar daarin kom ik altijd de clichézaken
tegen.' Desondanks slaagde hij erin om met
de autobiografische novelles Familiefeest
en Hoe ik mijn moeder vermoordde twee
kleine meesterwerken te schrijven met een
onmiskenbaar Indisch karakter. 'Ik schrijf over
mijn ouders. En die hebben daar nu eenmaal
gewoond', was zijn verweer toen iemand
hem er eens op wees dat hij toch wel vaak
over Indië schreef.
Het is zijn manier van vertellen die mij
aanspreekt, vooral als het over zijn Indische
afkomst gaat. Eerst iets heel stellig beweren
en dat weer met allerlei excuses omkleden.
Uitvoerig uitweiden over gênante gebeur
tenissen om zich daar dan uitgebreid over
te gaan zitten schamen. Anderen schof
feren, maar toch beleefd willen blijven.
Kinderachtig durven zijn. Aan zelfbeklag en
zelfmedelijden doen. Glashard liegen. Laf
zijn. Ondanks alle schaamte daarover overal
lak aan hebben. Want wie goed kan schrijven,
kan overal mee weg komen.
Zijn nieuwe boek De grootste truc aller tijden
gaat niet over zijn ouders. De verteller heet
deze keer dan ook niet Theodor Holman,
maar Joop Ising, zoon van een mislukte
goochelaar met een slechte smaak en een
voorliefde voor nog slechtere grappen en
lachwekkende pseudoniemen. Omdat vader
Ising niet goed genoeg was om professio-
6 Moesson
neel goochelaar te worden, bedenkt hij acts
voor anderen, zoals een verdwijntruc uit een
Japanse doodskist onder toeziend oog van
'de illusionist Sone'. Op zulke momenten is
het niet moeilijk om als lezer mee te voelen
met de ergernis en gêne waardoor Joop Ising
voortdurend wordt overvallen. Omdat Ising
sr. weet dat hij een slechte vader is geweest,
belooft hij dat hij zijn zoon rijk zal maken
met 'de grootste truc aller tijden.'
Met zijn moeder heeft Joop een hechte band,
omdat ze samen in het jappenkamp hebben
gezeten. Daar leerde ze hem lezen, vertelt hij:
Dichter bij toveren dan door iets te lezen zou
een mens nooit komen, heb ik toen bedacht.
Waarschijnlijk.
Later heb ik dit fenomeen, als ik weer eens
zat te lezen en mijn vader mij een truc wilde
uitleggen, weleens aan hem verteld.
'Schrijven is ook een truc. Woorden en zinnen
zijn namelijk ook vormen van misleiding', zei
hij. 'Woorden zijn kleine goocheltrucjes, ze
laten dingen zien en ze verbergen dingen.'
'"Lees maar, er staat niet wat er staat"',
citeerde ik de dichter Gorter [dat moet na
tuurlijk Nijhoff zijn - RS], wat tevens de titel
was van een schoolbundel met gedichten.
'Er staat nooit wat er staat', zei vader, 'en er
kan nooit staan wat er moet staan.'
Zelf heb ik De grootste truc aller tijden, dat
Theodor Holman schreef ter nagedachtenis
De grootste truc aller tijden
Door Theodor Holman
(Nieuw Amsterdam)
ISBN: 9789046814161
Prijs: 14,95 (ovb)
aan zijn ouders, in een ruk uitgelezen, vaak
met plaatsvervangende schaamte. Een hila
risch, wrang en gênant boek, dat geregeld
doet schaterlachen, maar bij vlagen ook
ronduit ergerlijk is. En zoals het een echte
Holman betaamt: bedrieglijk banaal.
Journalist en acteur Ricci Scheldwacht (1965)
speelde in de succesvolle toneelbewerking
van Theodor Holmans novelle Familiefeest
Moesson mag maar liefst 5 exemplaren
van Holmans De grootste truc aller
tijden weggeven! Meedoen? Stuur vóór
18 februari een mailtje met 'Theodor
Holman' naar redactie@moesson.com
of een kaartje naar: Redactie Moesson,
Postbus 2074, 3800 CB Amersfoort.
Vergeet uw adresgegevens niet te
vermelden!
Moesson #8 februari 2013.indd 6
24-01-13 14:14
