Even chatten met Kaon Maekawa
Schrijfster Paula Gomes overleden
De Japanse historica Kaori Maekawa (Hiroshima, 1970) is voorzitter
van de Stichting Oorlogsgetroffenen in de Oost (SOO). In samenwerking
met het Nationaal Archief maakte ze een database met internerings-
kaarten van krijgsgevangenen van het Japanse leger.
Op 9 juli is in haar woonplaats Rotterdam schrijfster en
dichteres Paula Gomes overleden. Zij is 91 jaar geworden.
Paula Gomes was tientallen jaren een van de vanzelfspre
kendste gezichten in Indisch Nederland. Altijd aanwezig
op pasars en boekpresentaties, en zij bleef tot op hoge
leeftijd publiceren. Zij was klein van stuk en sprak met
zachte stem, maar iedereen kende haar. Zij was intelligent
en toegankelijk. Ook haar werk kenmerkt zich door een
schijnbare eenvoud: een op spreektaal lijkende schrijfstijl
met een verraderlijke diepgang. Echt Indisch dus.
'Ik voel mij Indisch', zei Paula in een interview met Vilan
van de Loo, 'omdat ik het zo'n prettig woord vind, er zit
zoveel in. Nederlands is voor mij een hokje, dat ben ik dus
niet. Bij Indische mensen zitten zoveel nationaliteiten,
daar hoef je je niet bij in een hokje te voelen.'
In 1964 debuteerde zij met Bamboe ruist in het Westen
en in 1975 brak zij door met Sudah, laat maar. Andere be
kende werken zijn: Het kind met de clownspop (1987), Wie
in zijn land niet wonen kan (1988), het kinderboek Ik eet
een tijger (1992), Aapje, aapje (1994), Ik kom en ga (1996),
Verloren goeling (met Rudy Kousbroek, 1998) en Allemaal
een doosje (2007).
Anders dan altijd werd aangenomen, was Paula Gomes
niet in 1932, maar in 1922 geboren. In Batavia natuurlijk.
(GEERT ONNO PRINS)
Meer lezen over Paula Gomes? Tjek de jaargangen van
Moesson (moesson.pictura-dp.nl) of herlees het interview
met Vilan op www.damescompartiment.nl
8 Moesson
Moesson #2 augustus 2013.indd 8
MJ-
fflü a
I'Jace of Capture
jMs ftrroft
me« r /unoiViJi
ftaSLO,
Voor we beginnen, is het
goed dat ik je antwoorden
voor onze lezers naar het
Nederlands vertaal
Natuurlijk. Als ik in het
Nederlands schrijf, zou dit
interview dagen duren.
Hoe ben je er bij gekomen om
de SOO op te richten?
Het is goed dat Nederland en Japan stilstaan bij de 400 jaar durende
betrekkingen tussen beide landen, maar er bestaat een tendens om de
periode tussen 1941-1945 te verwaarlozen. De oorlog heeft een invloed op
de levens van veel mensen gehad. Japan is daar verantwoordelijk voor.
Hoe ben je hierbij betrokken geraakt?
In 2009 kreeg ik een vraag van het Nationaal Archief over een internerings-
kaart van een Nederlandse krijgsgevangene. Het archief had die kaarten al
meer dan 40 jaar in zijn bezit, maar niemand kon ze lezen. Het jaar daarop
heb ik zelf een voorstel ingediend voor het onderzoeksproject Erfgoed van
de Oorlog om interneringskaarten naar het Engels te vertalen.
Wat voor informatie staat er op die kaarten?
Naast naam, geboortedatum, etniciteit en rang, ook de plaats waar
iemand gevangen werd genomen, de kampen waar mensen waren
geïnterneerd, welke ziekten ze hadden, wanneer, waar en hoe ze stierven,
of ze werden begraven of gecremeerd en hoe en wanneer hun as werd
teruggeven aan de Geallieerden.
Hoe reageren Indische mensen op jou?
Sommige mensen zijn geschokt als ze erachter komen dat ik Japanse ben.
Vaak denken ze dat ik Chinees-Indonesisch ben. Laatst ontmoette ik een
mevrouw die in het kamp had gezeten. Ze liet me een ansichtkaart zien
die haar vader uit Japan had opgestuurd. Toen ik de Japanse karakters
begon te lezen, stopte ze met praten en zweeg ze lang. Toen zei ze: 'Ik had
me voorgenomen om nooit meer in mijn leven met een Japanner te pra
ten. Maar nu heb ik een tijd met jou doorgebracht. Het was goed dat ik
jou heb ontmoet.' Ik was onder de indruk van haar woorden en realiseer
de me dat ik niet zomaar een onderzoeker ben, maar dat ik als Japanse
ook een verantwoordelijkheid
draag. Ik voel me bevoorrecht
dat ik zoveel Indische mensen
ontmoet. Soms zijn mensen heel
open naar mij, anderen houden
liever wat meer afstand omdat
ik Japanse ben. Ik respecteer dat.
(RICCI SCHELDWACHT)
Zoeken naar interneringskaarten
kan op www.gahetna.nl/
collectie/index/nt00425
24-07-13 18:12
