MIJN IBOE
[\g-kedjeglc.-L0 -kedjegfenj
moeder dat het zo niet langer ging. 'Stand by
your Man', zou Tammy Wynette later zingen,
maar Lilian was haar voor: ze offerde haar
geluk en dat van ons op voor het welzijn van
haar man en eind 1966 keerden we terug in
Nederland, ditmaal na een helse vlucht in
een DC-8 vol krijsende baby's. Op een druile
rig Schiphol stapte ik vanaf de vliegtuigtrap
rechtstreeks in de hondepoep. 'Zo', zei m'n
moeder, 'we zijn weer thuis.'
Maar zoals elk nadeel s'n foordeel hep,
bood ook dit rampscenario Lilian de kans
te tonen waar ze allemaal toe in staat was:
aanpakken, saneren, reorganiseren en vooral
schrijven, schrijven, schrijven. Daarbij vond
ze dat zoonlief z'n handen nu ook maar
es moest laten wapperen voor iets anders
dan alleen gitaarspelen, en werd ik bij Tong
Tong te werk gesteld als manusje-van-alles.
Ik illustreerde, fotografeerde, sjouwde met
postzakken, corrigeerde, stencilde en ponste
metalen adresplaatjes met een gigantische,
loodzware gietijzeren machine die twee keer
zoveel herrie produceerde als de drummer
van mijn band. Wie in die tijd het kantoor
aan de Prins Mauritslaan 36 binnenliep,
waande zich in een Fellini-film: Bij het oor
verdovende gestamp van mijn
ponsmachine en het 'kedjeg-
leng-kedjegleng' van een
draaiende stencilmachine zat
een stel stokoude pasteitjes-
etende Indische dames en
heren rustig te boekhouden
en administreren, terwijl
een blonde jongedame Tong
Tongs in enveloppen stopte, een
baby zoet lag te duimen in haar
box, een tokojuffrouw de bestelling
van een klant trachtte te liplezen en
Lilian met overslaande stem haar niet al te
snuggere eindredacteur de huid stond vol te
schelden.
Boven, op de eerste verdieping, zat Tjalie
in betrekkelijke rust zijn laatste stukjes te
schrijven. Hij had niet lang meer, en na zijn
dood in 1974 stond mijn moeder er helemaal
alleen voor. Maar die had inmiddels haar
momentum te pakken, begon haar eigen
uitgeverij en gaf het ene na het andere boek
uit. Ze schreef kookboeken, veranderde de
naam Tong Tong in Moesson, begon iets
verderop een toko/boekhandel, gaf lezingen
en diavoorstellingen, organiseerde feesten
en regisseerde het muziekspektakel Musical
Memories, waarin de legendarische Ben
Snijders vanuit een rolstoel nog eenmaal zijn
tranentrekker 'Mijn Iboe' zou zingen.
Bij het bedenken van al dat moois nam mijn
moeder als vanzelfsprekend aan dat zoonlief
haar hielp bij het ten uitvoer brengen, en
hoewel mijn eigen muzikale carrière aardig
van de grond begon te komen, bleef ik mijn
werk als Lilians adjudant er maar al te graag
bij doen.
Qua temperament was Lilian als een snel
kookpan met een defect overdrukventiel.
Als iets of iemand haar op welke wijze dan
ook irriteerde, begon ze te sissen en voor je
't wist ontplofte ze. In Amsterdam smeet ze
eens een wadjan vol nasi goreng met een
grote boog vanaf de eerste verdieping door
het openstaande keukenraam de ligus
terstruiken in, en in Den Haag joeg ze een
ietwat drammerig sujet met misplaatste
atelier van Martin Berens Tall Fashions, een
zaak gespecialiseerd in kleding voor buiten
proportioneel grote Amerikanen (en dat zijn
er nogal wat). Een kolfje naar mijn moeders
hand, want met naald en draad was Lilian
minstens zo bedreven als met pen en papier.
In haar vrije tijd - nou ja, vrije tijd - hielp ze
met het op poten zetten van The American
Tong Tong, een Indische Soos en De Indo, zo'n
klein geel blaadje dat inmiddels al een halve
eeuw bestaat. Tussen de bedrijven door ont
wierp en naaide ze een schitterende collectie
batik japonnen die ze als 'The Indonesian
Look' presenteerde in Sun Up een morning
talkshow van CBS, en in het weelderige Hotel
del Coronado in San Diego. Ik herinner me
dat ze in de hotellobby een lot kocht voor
een of andere loterij en prompt de hoofdprijs
won: een elektrische naaimachine! Some
body up there liked her...
Die vijf Amerikaanse jaren werden de geluk
kigste van ons leven, maar ondertussen
kampte mijn arme vader, al heen en weer
pendelend tussen zijn werk in Den Haag en
zijn gezin in Whittier, met ernstige hartpro
blemen, terwijl ook zijn tijdschrift Tong Tong
in zwaar weer verkeerde. Twee hartinfarcten
en een bijna-faillissement later besloot mijn
14 Moesson
Moesson #3 september 2013.indd 14 {ft} 28-08-13 11:34
