INDONESIË
Soekarno op 17 augustus 1945 uitsprak, niet
geheel zonder controverse was. En dat de
verklaring er niet een van 'nationale eenheid'
was. Radicale studentenleiders weigerden
de onafhankelijkheidsverklaring te tekenen
omdat zij Soekarno zagen als een verrader
die de kant koos van het Japanse fascisme.
Voor veel mensen in Indonesië is dat even
wennen. In een interview met het Indonesi
sche opinieweekblad Tempo zegt regisseur
Hanung Bramantyo de film niet gemaakt te
hebben om Soekarno af te schilderen als een
verrader. 'Dat is hij in mijn ogen ook niet. In
elke oorlog worden vuile handen gemaakt.
Waar ik vooral naar op zoek was, was een
antwoord op de vraag of Indonesië ook
onafhankelijk had kunnen worden zonder de
steun van Japan.'
J'ACCUSE
De film poogt het levensverhaal van
Soekarno te vertellen vanaf zijn geboorte.
Zo hoopt de regisseur de kijkers inzicht te
geven in de motieven van Soekarno. Hoewel
dit deel van zijn leven aardig in beeld is ge
bracht, begint het echte politiek-historische
verhaal in de film pas wanneer Soekarno in
1931 wordt gearresteerd door de Nederlands-
Indische regering wegens zijn nationalisti
sche activiteiten en in de Banceuy-gevange-
nis in Bandoeng terecht komt.
Wanneer hij in 1931 voor de Nederlands-
Indische rechter moet verschijnen houdt
Soekarno zijn beroemde J'accuse-verde-
digingstoespraak Indonesia Menggugat
(Indonesië klaagt aan). Waarin hij uiteen
zet wat hij vindt dat er niet klopt aan het
Nederlandse koloniale regime en waarom
Indonesië daarom voor zijn onafhankelijk
heid moet strijden. De toespraak zorgt ervoor
dat Soekarno verbannen wordt naar een
interneringskamp en geeft een goed inzicht
in de motieven van de man die bijna 15 jaar
later de eerste president van Indonesië zou
worden.
VERBOD
Hoewel de film geen nieuwe historische
feiten boven tafel brengt en er in de film
weinig echt grote feitelijke onjuistheden te
vinden zijn, is hij toch controversieel. Op 13
december vorig jaar werd de film door het
Jakartaanse gerechtshof (PTUN) 'tijdelijk
verboden'. Volgens de rechter zou de film 'te
commercieel' zijn, 'geen rekening houden
met de geschiedenis' en 'de heroïek van de
Indonesische onafhankelijkheidsgeschiede
nis'. Een uitspraak met Noord-Koreaanse
trekjes.
In hoger beroep werd dit besluit ingetrok
ken. De rechter, bleek later, had te weinig
bewijs om aan te kunnen tonen dat de film
historisch niet accuraat was. Bovendien: een
film die gemaakt is met een Indonesische
topcast is per definitie commercieel. Dat
argument was volgens de hogere rechter dan
ook ongeldig. Sinds januari van dit jaar draait
de film dan ook legaal in de Indonesische
bioscopen. Met succes.
MOTORIEK
De echte roering rondom de film komt dit
keer echter niet van de rechter. Rachmawati
Soekarnoputri, één van Soekarno's dochters,
voelt zich verraden door de filmmakers. Hoe
wel ze eerst een van de grootste voorstan
ders van de film was (ze wilde het beeld van
haar vader graag wat nuanceren), wil ze nu
niets meer met de film te maken hebben.
Ze vindt dat Soekarno, die in de film gespeeld
wordt door Ario Bayu, slecht is geacteerd.
'Hij lijkt qua manier van praten en motoriek
totaal niet op mijn vader', aldus Rachmawati.
Als het aan haar lag, had soapster Anjasmara
de rol van haar vader op zich genomen. In de
media klaagt ze over het feit dat regisseur
Hanung Bramantyo haar geen toestemming
heeft gegeven om tijdens de opnames van
de film de acteur die haar vader speelt van
advies te voorzien. 'Als ze naar mij hadden
geluisterd, liep Soekarno in de film met
dezelfde motoriek als mijn vader. Nu lijkt het
nergens op.'
22 Moesson
Moesson #9 maart 2014.indd 22 4©+ 28-02-14 11:55
