Column
Familiegeschiedenis
Ze hebben de bomen meegenomen, de straten en de lucht. Ze hebben
de lucht om te ademen meegenomen. De lucht, die hebben ze meege
nomen. Ze hebben de lucht meegenomen! Laat ze dus maar snel komen
en mij meenemen!
Ik heb al vaker op deze plek geschreven over Wajdi Mouawad, de
schrijver van het toneelstuk Branden waarin ik meespeelde bij het
Rotheater. Meneer Mouawad is een Libanees die in Canada woont en
met zijn ouders in de oorlog is gevlucht uit zijn vaderland. Hij schrijft
voornamelijk in zijn stukken over bloedband, afkomst, oorlog en fami
lie. En wel op zo'n manier dat het bij eerste lezing vaak al rechtstreeks
naar je hart gaat, waardoor menig acteur betraand de tekst zat voor
te lezen bij de eerste repetities, mijzelf incluis. Kortom, ze laten je niet
onberoerd, de woorden van Wajdi!
Op dit moment repeteer ik een nieuw stuk van hem: Bossen genaamd.
En ook Bossen draagt alle eerdergenoemde thema's in zich. Als actrice
kom ik personages tegen die zich niet snel laten vangen, waar ik veel
research voor moet doen om erachter te komen hoe ze te spelen. Een
kwestie van veel repeteren, veel zoeken.
Dat is dit keer anders.
Ik speel voor het eerst de rol van Sarah, een jonge zwangere vrouw
die in de Tweede Wereldoorlog in het verzet zit en op een bepaald
moment de schuilkelder weigert in te gaan. Ze geeft een woedende
monoloog tegen haar beste vriendin over dat alles en iedereen haar
al ontnomen is en dat ze haar nu ook mogen oppakken. Het is de
allereerste repetitie en de scène gaat me moeiteloos af. Ik weet dat ik
juist zit. Dat mijn woorden als waar klinken. Dat er weinig inleving of
onderzoek voor nodig is. Ik denk aan mijn opa. En dat is genoeg.
Nederlands-Indië, oorlog. Mijn opa was gevlucht uit het jappenkamp
en na wat omzwervingen, kwam hij uiteindelijk aan bij het huis van
Omaatje waar de rest van de familie, ook zijn eigen gezin, op dat
moment verbleef. Na een tijdje gaf het onrust dat hij zich verborgen
hield. Er ontstond discussie binnen de familie en onenigheid. Hij zou
de anderen juist in gevaar brengen.
En moest zich aangeven.
'Goed, dan ga ik de straat op', zei mijn opa. En vertrok met mijn oma
in de betjak naar de markt. Daar kocht hij bananen. Het was een bui
tengewoon gevaarlijke situatie, de kans om opgepakt te worden was
zo goed als zeker. Maar als een wonder werd mijn opa niet gezien,
niet opgepakt. Toen hij terugkeerde, heeft hij zich de rest van de oor
log schuilgehouden in een kamertje waar hij van door mijn moeder
en oom gevonden stukjes hout en leer prachtige kleine klompjes
maakte, die hij beschilderde met een satéstokje, en die zij vervolgens
weer op straat gingen verkopen.
Het feit dat hij naar buiten was gegaan maar niet was aangehouden,
was voor iedereen overtuigend genoeg. Er werd verder niet meer over
gesproken. En na de oorlog kwam hij met zijn gezin naar Nederland.
En jaren daarna ontmoette mijn moeder mijn vader. En weer jaren
daarna werd ik geboren. En nu speel ik Sarah Cohen. Maar ik speel het
als klein eerbetoon aan hem. En aan mijn familiegeschiedenis.
Bossen is te zien van 8 maart tot en met 3 april in Rotterdam,
Den Haag en Haarlem. Voor info zie www.rotheater.nl
Esther Scheldwacht
(45) is actrice en theatermaakster en komt uit een
grote Indische familie. Ze is getrouwd met acteur Stefan de Walle (48)
en samen hebben ze twee zoons: Billy en Moos.
www.estherscheldwacht.nl
maart 2014 43
Moesson #9 maart 2014.indd 43
28-02-14 11:57
