Van oudsher spelen dromen
INDONESIË
een belangrijke rol in het leven van de
inwoners van Zuidoost-Azië. Bij belangrijke
beslissingen op persoonlijk of zakelijk vlak
ontleende men advies aan dromen. Want
dromen, zo gaat het verhaal, bevatten
waardevolle informatie over wat er staat
te gebeuren. Oude droomboeken die zijn
geschreven in het Maleis bevatten lijsten
met droombeelden en interpretaties. Het
aantal droombeelden is enorm. De beteke
nissen echter, vertonen veel minder variatie:
de boodschap gaat altijd over de gezondheid,
welvaart, sociale status, of het liefdesleven
van de dromer of één van zijn naasten. Het
'lezen' van dromen is overigens niet iets van
een ver verleden; ook nu nog is het interpre
teren van nachtelijke visioenen populair in
Indonesië. Zo zijn er op het internet meer
dere websites met droomlijsten te vinden.
En voor wie op ieder moment van de dag zijn
dromen wil kunnen uitleggen, zijn er inmid
dels ook een aantal apps verkrijgbaar (zoek
op: tafsir mimpi).
De Indische moeder van Mona en Marianne
Meijer had geen app nodig om de dromen
van haar dochters te duiden. Marianne: 'Aan
iedere droom waar ik mijn moeder over
vertelde, werd betekenis gegeven. En die was
zelden positief; meestal ging het over ziekte
en dood. Daardoor werd ik op een gegeven
moment zelfs bang om haar mijn dromen
te vertellen.' Haar zus Mona droomde nooit.
Behalve die ene keer, toen ze droomde dat ze
met haar moeder een kledingwinkel bezocht.
Hoewel er genoeg keus in haar maat was,
koos ze in haar droom een kledingstuk dat
vermaakt moest worden. Voor moeder Meijer
was de boodschap duidelijk: de droom voor
spelde dat Mona met haar grote liefde zou
trouwen, ondanks de tegenwerpingen van
haar toekomstige schoonmoeder.
Het geloof in het voorspellende karakter van
dromen in Indonesië heeft te maken met
hoe men dromen ziet: als de avonturen van
de ziel van de dromer tijdens diens slaap. In
Indonesië bestaat de traditionele opvatting
dat de mens bestaat uit twee delen: een
stoffelijk lichaam en een portie levenskracht
(semangat in het Maleis). De semangat
gedraagt zich als een schrikachtig vogeltje:
bij het minste of geringste maakt het zich
los van het lichaam en vlucht weg. Het wordt
verjaagd door heftige emoties en pijn, maar
ook slaap leidt tot de 'ontsnapping' van de
semangat. Het reist dan naar een andere we
reld, waar geesten en de zielen van overleden
familieleden ronddolen. Een dimensie waar
heden, verleden en toekomst samengaan. De
avonturen die het daar heeft, zijn de beelden
die de dromer ziet.
Er zijn twee soorten dromen waar bijzondere
aandacht aan wordt besteed in Indonesië:
de symbolische droom en de boodschap-
perdroom. In deze laatste droom krijgt de
dromer bezoek van zijn vader of andere
oude, wijze man, die de dromer een bood
schap komt brengen. Het bericht hoeft niet
te worden geïnterpreteerd; vaak gaat het om
een advies of waarschuwing. Symbolische
dromen zijn dromen waarin de dromer - of
eigenlijk de semangat van de dromer - een
droombeeld ziet dat 'gedecodeerd' moet
worden. De volgende voorbeelden geven een
indruk van de dromen en interpretaties die je
kunt tegenkomen in de droomboeken:
Als je droomt dat je vliegt, zal je veel ken
nis verwerven. Als je een vogel vangt, zal
je verliefd worden op een ander. Als je een
grote vis ziet in je droom, zal je binnenkort
gaan trouwen. Daarentegen wordt een
droom waarin je trouwt gezien als een slecht
voorteken: je staat voor grote problemen
in je persoonlijke leven. Als een zwangere
vrouw droomt dat ze een kris krijgt, zal ze
een jongetje baren; krijgt ze een ring, dan
zal de baby een meisje zijn. Zie je jezelf een
citroen eten in je droom, dan betekent dat
dat je binnenkort goud of zilver zal krijgen.
En tot slot, ruik je een vieze geur in je droom
dan wijst dit erop dat mensen in je omgeving
kwaad over je spreken.
Maar het duiden van dromen is ingewik
kelder dan het op het eerste gezicht lijkt. Er
zijn namelijk verschillende methoden die je
kunt toepassen. Zo zijn er droomlijsten die
de betekenis van een droombeeld ophangen
aan de eerste letter van het object dat de
dromer in zijn droom ziet. In weer andere
teksten is het tijdstip waarop de dromer de
droom heeft, doorslaggevend voor de uitleg
van de droom. En een symbool kan soms ook
op verschillende manieren worden geïn
terpreteerd. Zo verklaart de auteur van een
Maleis droomboek uit 1936, bijvoorbeeld, dat
wanneer je in je droom gember ruikt, je bin
nenkort ziek zal worden. Maar direct daarna
legt hij hetzelfde droombeeld uit als een
teken dat je snel rijkdom zal vergaren.
Dus hoe zit dat nu met de betekenis van
dromen? Die is er wel zeker. Ook als je niet
gelooft dat dromen je een blik op de toe
komst bieden, is er nog altijd de therapeu
tische werking van dit populaire tijdverdrijf.
Door verbanden te leggen tussen droom en
werkelijkheid, wordt het leven begrijpelijk
gemaakt. Zo biedt het houvast in onzekere
tijden. En tot slot, door uit te spreken dat
er iets positief staat te gebeuren, geeft het
bovenal hoop.
Marije Plomp hoopt dit jaar te promoveren met
haar proefschrift Never-Neverland Revisited; Malay
Adventure Stories.
22 Moesson
Moesson #11 mei 2014.indd 22 28-04-14 10:06
