Komedie als smeermiddel
Zijn dansen zijn geworteld in
Indonesische danstradities, maar
danser Didik Nini Thowok is
zelf allesbehalve traditioneel. De
bijna 60-jarige 'jongeman', zoals
hij zichzelf gekscherend noemt,
zoekt op het podium altijd de
grenzen op.
INDONESIË
Cross-gender danser
Door Marije Plomp
Fotografie Tong Tong Fair/Gendis Photoworks
Didik
Nini
Thowok
A 1 Didik op het podium staat,
L\ I vervagen scheidslijnen. Hij
L X.LV-J vermengt dansstijlen uit
Indonesië en andere Aziatische landen tot
eigen creaties. Maar wat hem daarnaast
bijzonder maakt is dat hij deze dansen
uitvoert in vrouwenkleding. Met zijn ranke,
lenige lichaam en verfijnde dansstijl is Didik
een virtuoos in het uitbeelden van vrouwen
in dansdrama's. Als cross-genderdanser zet
hij een Indonesische traditie voort, die bijna
was vergeten. Werd hij in het begin van zijn
carrière om zijn buitenissige dansvoorkeur
bespot, inmiddels is hij uitgegroeid tot een
fenomeen en het boegbeeld van Indonesi
sche cross-genderartiesten.
Didik Hadiprajitno - Nini Thowok is zijn
artiestennaam - werd geboren in 1954 in
Temanggung, Centraal Java. Zijn vader was
een peranakan Chinees, zijn moeder een Ja
vaanse. Van jongs af aan was Didik geïnteres
seerd in zaken waar meisjes zich gewoonlijk
mee bezighouden. Zo leerde hij bijvoorbeeld
naaien en borduren van zijn grootmoeder. De
basis van zijn latere fascinatie voor vrouwen-
dansen werd gelegd in zijn jeugd. 'Soms ging
ik naar wayang wong dansvoorstellingen.
Als kleine jongen raakte ik diep onder de
indruk van de gracieuze danseressen met
hun bonte kostuums die op het podium de
oude Javaanse verhalen tot leven brachten.'
Hij was nog jong toen hij zijn eerste lessen
in Javaanse dans nam. Het lesgeld verdiende
hij met het verhuren van zijn grootvaders
stripboeken. Daarnaast had Didiks creatieve
geest een tweede uitlaatklep: schilderen.
Het had niet veel gescheeld of Indonesië was
een, ongetwijfeld succesvol, schilder rijker
geweest.
Didik: 'Toen ik na de lagere school naar de
kunstacademie in Yogyakarta wilde, ging het
handeltje van mijn vader in geitenhuiden
failliet. Er was geen geld meer voor mijn
verhuizing naar Yogya en mijn school. Ik koos
er toen voor om danser te worden, omdat ik
als dansleraar en beginnend danser al een
aardig zakcentje kon verdienen.' Zijn bor
duurkunsten kwamen hem in deze periode
goed van pas: hij betaalde zijn kostgezin met
het geld dat hij verdiende met het borduren
van tafellakens en shawls.
De lijst met namen van zijn dansleraren is
lang; naast namen van gerenommeerde
guru, bevat deze ook namen van minder
bekende leermeesters. Zijn eerste leraar voor
klassiek Balinese dans, bijvoorbeeld, was
een kapper. Nu, na ruim veertig jaar in het
vak, is hij nog steeds grenzeloos nieuws
gierig. Didik laat geen kans voorbijgaan om
bijna vergeten Indonesische dansvormen
nieuw leven in te blazen. Hij is daardoor een
belangrijke hoeder van Indonesisch cultureel
erfgoed. Zijn leergierigheid brengt hem over
de landsgrenzen. Hij volgde lessen bij Indi-
juni 2014 19
Moesson #12 juni 2014.indd 19
23-05-14 10:43
