'Er zijn heel wat
maar deze niet
m
INTERVIEW
kinderen. Die prikten haar met een speld, omdat ze
"adoe" zei, in plaats van au. Ze sprak pasar Maleis.
Toen ik later Indonesisch wilde leren, zei ze: "Dat is
makkelijk, dat leer je zo." Maar dat was onzin, want
Indonesisch is een moeilijke taal met een heel aparte
zinsconstructie. Ik heb er echt mijn best op moeten
doen.'
Vertelde uw moeder weleens verhalen over vroeger?
'Een beetje.'
Wat vertelde ze dan?
'Over de doerian. Die mochten ze alleen eten als mijn
grootvader naar kantoor was, want die stonk zo. Nou
ja, dat soort dingen. Wat goela djawa was.'
U zei dat u een achtste Indisch bent?
'Ja, als mijn moeder een kwart was, ben ik een achtste.'
En uw grootmoeder werd de roos van Semarang ge
noemd?
'Ze was een mooie vrouw toen ze jong was. Maar
helaas kende ik alleen haar ouderdom. Ze was toen
bovendien al ernstig ziek. Dus ik heb haar niet in haar
beste tijd gezien.'
Uw grootouders zijn ook vanuit Indië naar Nederland
teruggekomen?
'Ja, maar pas veel later dan mijn moeder. Mijn moeder
is opgegroeid in Bussum, waar mijn andere grootou
ders woonden. Daar heeft ze mijn vader ontmoet.'
Komt u nog weleens in Indonesië?
'Nee. Ik heb er drie jaar gewerkt.'
Nooit met vakantie geweest?
'Ja, dat wel. Ik ben op Bali geweest. Dat was eenmalig.
Een vriend van mij woont daar.
Het viel me een beetje tegen, Bali. Erg druk. Veel
piki-piki op de weg, van die kleine motorfietsen. Veel
toeristen, niet erg aantrekkelijk.'
In uw memoires lijkt u niet erg enthousiast over Indone
sië. Welke situatie trof u daar aan?
'Ik kwam aan in 1970. Ik herinner me dat grote wa
renhuis Sarinah, waar de allerliefste meisjes voor lege
vitrines stonden, want er was gewoon niks. Mijn vrouw
ging naar Singapore om babyvoeding te halen. Veer
tienhonderd kilometer op en neer. Dat zijn natuurlijk
rare toestanden. Ik heb een huis voor Shell gekocht en
dat laten restaureren, want dat was een ruïne. In een
huisje in de tuin heb ik een aggregaat laten aanleggen,
zodat er elektriciteit was.'
U bent over de hele wereld geweest, maar Indonesië
hoorde niet bij de mooiste landen waar u bent geweest?
'Ik vond het prachtig hoor. Het lag aan de omstandig
heden. Nadat ik drie jaar in Indonesië had gewerkt,
ging ik liever naar andere landen, omdat ik mijn kennis
wilde uitbreiden
issues,
U had drie ambities: veel reizen, een vak leren en geld
verdienen.
'Toen ik klaar was met mijn studie wilde ik een vak le
ren, geld verdienen om mijn studieschuld af te betalen
en een stuk van de wereld zien. En dat is gelukt.'
Wat waren uw ambities toen u de politiek inging?
'Om een nagel te zijn aan de doodskist van Den Uyl.'
In hoeverre heeft uw aanwezigheid in het buitenland
uw blik op Nederland bepaald?
'Het heeft me wel een kijk gegeven op wat in de
wereld aan de hand was en dat stond nogal haaks met
wat er in Nederland gebeurde. Ik heb een internati
onale kijk gekregen op de Nederlandse economie en
de samenleving. Gelukkig maar, zou ik zeggen. Want
Nederland was in velerlei opzicht toch een beetje pro
vinciaal. Afgezien van Cambodja, buiten-Mongolië en
Noord-Korea heb ik elk land in Azië bezocht.'
Hoe gaat men in Aziatische landen met het migratie-
vraagstuk om?
'Daar zijn ze tegen. In Japan is men heel eenkennig.'
Maar er wonen en werken toch veel Indonesiërs in Ma
leisië? In Singapore ook.
'Singapore is driekwart Chinees. Evenals Maleisië, dat
mag je natuurlijk niet weten, want dat is revolutionai
re kennis. Maleisië heeft een racistische economische
politiek, omdat de bumiputra, de Maleiers, voorrang
krijgen. Dat is racistische politiek die het land minder
aantrekkelijk maakt.'
Maar wel effectief?
'Effectief? Chinezen doen de handel en de financiën.
Maleiers krijgen een voorsprong op grond van hun ras.
Dat noem ik racisme.'
De Europese raad zei onlangs dat de Nederlandse poli
tiek racistisch denkt. Mag je dat met elkaar vergelijken?
'Nee. Dat gebeurt daar open en bloot.'
Daar maakt het onderdeel uit van het systeem?
'Ja, blijkbaar hebben de Maleiers dat nodig.'
Dan wil ik ook graag de vergelijking maken met
Nederlands-Indië, want in de raad waar uw grootvader
zat, zetelden de Europese leden, de inlandse leden en de
Vreemde Oosterlingen. Dat was ook een samenleving
november 2014 3Q
Moesson #5 november 2014indd 39
31-10-14 1150
