Vijftig jaar
schrijverschap
Jubileum Jeroen Brouwers
Doorgaan
Nieuwe cd Aïs
Aïs Lawa-
Gescheiden werelden
'Achter het schoolgebouw gloeit het
schijnsel van de buitenwereld, zoals wij
het autistisch noemen. De buitenwereld
omspant de hele planeet en het univer
sum.' Jeroen Brouwers (Batavia, 1940)
viert zijn 50-jarige jubileum als schrijver
dit jaar met alweer een nieuwe roman,
Het hout, over een katholiek jeugdinter
naat in de jaren vijftig in Nederland. In
zoverre is er een Indische connectie dat
Brouwers er tot op de dag van vandaag
mee worstelt dat zijn moeder hem, nadat
ze samen de Japanse interneringskampen overleefd hadden, tot zijn ze
ventiende op een kostschool deed. 'Mijn moeder was heel heldhaftig in
het kamp', zei Jeroen Brouwers in 2000 in een interview met Moesson.
'Zij streed als een leeuwin voor ons. Dat zal ik wel getuigen van haar.
Maar toen zij mij later in Nederland die kostscholen aandeed, vond ik
dat verraad. Wij waren toch samen die internering doorgekomen? Door
die kostscholen is het nooit meer echt goed gekomen tussen ons.' Ande
re Indische schrijvers met een kostschoolsyndroom zijn Rudy Kousbroek
(1929-2010), E.M. Beekman (1938-2008) en Alfred Birney (1951). Troost
vonden allen in de literatuur. Hun schrijverschap moet er ontstaan zijn.
(GEERT ONNO PRINS)
Aïs Lawa-lata begon zijn carrière in de jaren zestig als zanger - slash - gita
rist in de Molukse band The last boys voordat hij als bassist bij The Shaffy's
aantrad, de begeleidingsband van Ramses Shaffy en Liesbeth List. De
nieuwe cd van Aïs grijpt terug op zijn tijd bij The Shaffy's, want hij bestaat
uit - verrassend - Nederlandstalige nummers, waaronder natuurlijk'Wij
zullen doorgaan'. Speciaal voor zijn fans zingt Aïs het nummer ook in het
Maleis:'Toma, ban sigi torna,doorgaan'.
Jy hoürt bij mCj
Het dagelijks leven in Nederlands-indië is de
titel van een door Nostalgienet uitgebrachte
dvd-box met vier documentaires die op het
eerste oog weinig met elkaar te maken heb
ben. De enige overeenkomst is dat ze groten
deels zijn samengesteld uit oud filmmateriaal
uit de jaren twintig, dertig en veertig van de
vorige eeuw. In Tabee gaan we aan boord met
de gelukszoekers uit Nederland die massaal
naar Indië vertrokken. De camera volgt de
passagiers in de eerste klasse, die zich onbe
schroomd in de watten laten leggen door hun
bedienden. In Bali, de morgen van de wereld
is de camera exclusief gericht op de Balinese
bevolking, met als resultaat een knip- en plak
werk van onverholen exotisme: beelden van
vrouwen met blote borsten, hanengevechten
en begrafenisrituelen. In Een ontdekkingsreis
naar Tarakan volgt de maker zijn oom Ed in het
verleden en het heden op een reis die afstan
delijk blijft. Alles valt echter op zijn plek bij
Tillema, de Multatuli van de fotografie. Hendrik
Tillema, zoon van het Friese platteland, gaat
naar Indië als apotheker, maakt fortuin als
bottelier van bruiswater en wordt uiteindelijk
fotograaf en filmer. Niet alleen een prachtige
levensgeschiedenis, maar Tillema legt ook
genadeloos de vinger op de zere plek. 'Het is
dieptreurig voor Indië en beschamend voor
Nederland, dat de Nederlanders, de ontwik
kelden niet uitgezonderd, bitter weinig of niets
van Indië afweten. Dat de Europeaan Indië niet
kent is het gevolg van het feit dat hij zich niet
aangetrokken voelt tot het bezoek aan plaat
sen waar de orang kecil, de kleine man woont.
Dan zou hij immers uit zijn auto moeten stap
pen en op de vuile modderige kampongweg
getjes, waar de massa leeft, gevaar lopen zijn
helderwitte schoenen en witte pakkie-an te
bezoedelen.' (ricci scheldwacht)
Moesson mag van Aïs Lawa-lata 5 exemplaren van de cd Jij hoort bij mij
verloten. Meedoen? Stuur voor 17 november een email naar
redactie@moesson.com met in het onderwerpsveld 'Aïs Lawa-lata'.
Een kaartje sturen kan natuurlijk ook, naar Moesson, postbus 2074,
3800 CB in Amersfoort. Vergeet je adresgegevens niet!
6 Moesson
Moesson #5 november 2014.indd 6
31-10-14 11:48
4 pVD-HOX
Het dagelijks leven in
Nederlands-Indië is bij
Moesson te bestellen: Maak
21,99 (incl. 2,- verzend
kosten) over op rekening
NL77INGB0000006685 t.n.v.
Moesson in Amersfoort en
o.v.v. 'Het dagelijks leven'.
Vergeet uw adresgegevens
niet te vermelden!
