Jakarta is de Twitter-wereldkampioen. Per dag worden er vanuit
de Indonesische hoofdstad 11 miljoen Twitter-berichten gestuurd.
Goed voor 2,5 procent van alle tweets wereldwijd. En Indonesië
telt bijna meer Facebook-gebruikers dan alle inwoners van
Nederland en België samen. Maar wat maakt het vierde grootste
land ter wereld toch zo gek van social media?
Door Sjors Bos Foto's Kzenon (spread) en Jakkrit Orrasri (hand), Shutterstock
In Indonesië heeft slechts een kwart van
de inwoners thuis toegang tot internet
via een ADSL- of kabelinternetverbinding.
Desondanks zijn er maar weinig landen in
de wereld die meer social media-gebruikers
kennen. Alleen de Verenigde Staten, Brazilië
en India tellen meer gebruikers van social
media als Twitter en Facebook. En, het feit
dat slechts een kwart van de Indonesiërs
thuis een internetverbinding heeft, betekent
niet dat ze niet online zijn. In tegendeel.
Iedereen die recent in Indonesië is geweest,
weet dat veel vooral jongere Indonesiërs
zowat vergroeid zijn met hun Blackberry of
Samsung-telefoon.
Goedkope databundels
Het gebruik van smartphones en featurep-
hones (telefoons met internet) is in de
afgelopen drie jaar verdubbeld. De goedkope
databundels zorgen er bovendien voor dat
internetten via mobiele telefoons in Indone
sië vele malen goedkoper is dan een vaste
internetverbinding thuis aan te laten leggen.
De infrastructuur voor mobiel internet ligt
er al. De rood-witte zendmasten die tot in
de oerwouden van Papua zijn opgetuigd zijn
daar het zichtbare bewijs van. Dankzij mobiel
internet is het aantal internetgebruikers in
Indonesië gestegen van 2 miljoen in 2000
tot 55 miljoen in 2012. En de groei gaat nog
22 Moesson
Moesson #7 januari 2015.indd 22
steeds door. Dit jaar stijgt het aantal inter
netgebruikers naar meer dan 155 miljoen.
Loading
Maar waarom zijn Indonesische smartpho-
ne-gebruikers dan zo verzot op Twitter? Per
seconde worden er tussen Sabang en Me-
rauke bijna 400 tweets verstuurd. Waar komt
die obsessie voor korte berichtjes van 140
karakters vandaan? Het antwoord is eigenlijk
schokkend simpel. Wie weleens tijdens zijn
vakantie een internetcafé in pak hem beet
Denpasar of Yogyakarta is geweest, kent
het probleem. Een draaiend zandlopertje:
loading... Vast internet in Indonesië is na
melijk het langzaamste internet ter wereld
en mobiel internet is niet veel sneller. Er zijn
slechts acht landen in de wereld waar mobiel
internet langzamer is dan in Indonesië. Door
dit trage internet, macet-net, hebben veel
mensen geen zin om te wachten tot grote
afbeeldingen eindelijk geladen zijn. Twitter is
door zijn korte laadtijd ideaal voor het lang
zame mobiele internet in Indonesië.
Social sinds 1996
Om de populariteit van social media in
Indonesië echt te begrijpen, moeten we
echter terug naar 1996. De laatste jaren
van het Soeharto-regime. In die tijd werd
usenet, een plek op internet waar mensen
via zogenaamde nieuwsgroepen berichten
konden uitwisselen, gebruikt als hét middel
om de oppositie tegen Soeharto te organi
seren. Oppositieleiders communiceerden via
usenet met elkaar om zo de telefoontaps en
andere afluisterpraktijken van het regime
te ontwijken. Ook werden artikelen die te
kritisch waren voor openbare publicatie via
usenet gepubliceerd. Contact houden en
interessante dingen met elkaar delen. Precies
wat veel mensen doen met de social media
van vandaag. En nog voor Hyves en Facebook
populair werden in Nederland, zaten veel
Indonesiërs in internetcafé's al op Friendster.
De voorloper én inspiratiebron voor Face-
book.
Economie
Mensen met een smart- of featurephone,
volgen in Indonesië gemiddeld 5 sociale net
werken. Voor de meesten zijn social media
bovendien internet. Ze doen niets anders.
Grote bedrijven weten dit ook. Zo geeft
Unilever Indonesia een groot deel van zijn
marketingbudget uit aan advertenties op
social media. Daar zitten de mensen immers.
Hoewel tv nog steeds massamedium num
mer 1 is, wordt tijdens de reclameblokken
er lustig op los getwitterd. Campagnes op
Facebook hebben een veel groter én directer
bereik. En als je Indonesische vrienden op
