Hollandse
Batik
UIT DE KUNST
De afgebeelde eikenhouten stoel is een
ontwerp van Jac. van den Bosch (1868-1948).
Rug en zitting zijn van stof met een Jugend
stil batikpatroon naar ontwerp van Chris
Lebeau (1878-1945). De stoel werd in 1900
speciaal ontworpen voor de opening van 't
Binnenhuis, een verkooplokaal waar modern
huisraad van toonaangevende ontwerpers
verkocht werd.
't Binnenhuis werd opgericht door architect
H.P. Berlage en ontwerper Jac. van den Bosch.
Er waren plannen om een filiaal in Indië te
openen, die zijn echter niet doorgegaan. Wel
kochten veel gegoede families die naar de
kolonie gingen meubels bij 't Binnenhuis.
Een van hen was de familie Krijgsman.
In de Jugendstilperiode oriënteerde men
zich ook op niet-westerse culturen. Het was
de ontwerper C.A. Lion Cachet die in 1893
de batikkunst voor het eerst in Nederland
toepaste. Zijn voorbeeld werd door velen
gevolgd. Zo ontstond er een eigen Hollandse
batikkunst. Typerend voor deze batikkunst
is de toepassing van Jugendstil en later
art deco motieven op materialen als zijde,
perkament, fluweel, katoen en celluloid voor
o.a. het stofferen van meubels, gordijnen,
kamerschermen en boekenleggers. Vanuit
Nederland verspreidde de batikkunst zich van
Glasgow tot Krakau.
De tentoonstelling Van stoelen bezeten van Frans Leidelmeijer
Frans Leidelmeijer is nog t/m 29 maart te zien bespreekt iedere maand kunst die is
in het Gorcums Museum, Grote Markt 17 in ontstaan uit Europese en Indische
Gorinchem. www.gorcumsmuseum.nl kruisbestuiving.
januari 2015 25
Het decor op de stoelbekleding is volgens het
wiskundige ontwerpsysteem van de theosofie
ontstaan. Lebeau was met veel ontwerpers
aanhanger van de moderne theosofie, een le
vensovertuiging die aan het begin van de 20e
eeuw bij veel kunstenaars in Amsterdam bon
ton was. Ontwerper Van den Bosch was geen
theosoof, maar gebruikte voor zijn meubel
ontwerpen het proportiesysteem dat afgeleid
is van het theosofische ontwerpsysteem. Chris
Lebeau is één van de weinige Nederlandse
kunstenaars die in Indië geweest is. Hij reisde
als decorontwerper mee met de toneelgroep
Die Haghe Spelers van Eduard Verkade toen zij
op tournee waren in Java.
FOTO: MICHIEL ELSEVIER STOKMANS
Moesson #7 januari 2015.indd 25
20-12-14 08:!
