Korting voor
Moesson-lezers!
INTERVIEW
'Is het zo erg om de oorlog niet
meegemaakt te hebben?'
'Ik wil dat het hier rustig
is. Dat Panda een fijne
verjaardag heeft. Dat er iets
belangrijker is dan wat er
gebeurd is. Dat moet er toch
zijn, iets belangrijkers?'
'Een naoorlogse schrijver
werkt om te beginnen in het
luchtledige'
Als lezer van Moesson ontvangt u
20% korting per kaart. Wilt u hierbij
zijn? Reserveer dan via de Nationale
Theaterkassa op 0900-9203
0,45 pm) o.v.v. Moesson of via
moesson.ntk.nl
De actie is te boeken tot en met 31
januari 2015.
De aanbieding is geldig in IJsselstein
(3-1), Kampen (15-1), Alphen aan den
Rijn (17-1), Zutphen (5-2), Veldhoven
i (10-2), Hoorn (11-2), Arnhem (12-2),
Schiedam (15-2), Barendrecht (18-2),
IJmuiden (20-2), Bussum (21-2),
Barneveld (28-2), Rotterdam (1-3),
Amersfoort (4-3), Heerlen (9-3), Den
i Haag (13, 14 en 15-3), Zaandam (25-3), j
Alkmaar (28-3), Delft (4-4), Utrecht (11
en 12-4), Rijswijk (18-4), Tiel (22-4),
Nijmegen (6-5), Amsterdam (10-5).
Actievoorwaarden:
Deze aanbieding is niet geldig in com
binatie met andere acties/kortingen
en niet inwisselbaar voor geld. Geen
restitutie op reeds gemaakte reser
veringen. Actie is geldig op basis van
beschikbaarheid.
januari 2015 45
lie, maar niet één-op-één. Mevrouw Quint
lijkt bijvoorbeeld wel op mijn grootmoeder,
maar slechts ten dele - beiden zijn inderdaad
verzoenend.
De ironie wil dat mijn grootmoeder Omi aan
het eind van haar leven net als mevrouw
Quint in Een sneeuw heeft samengewoond
met - in dit geval - iemand die in Bergen-Bel-
sen heeft gezeten. Ze waren zelfs getrouwd.'
Het Indische oorlogsverleden van zijn moe
der en grootmoeder is voor zijn generatie,
schrijft Otten ergens, 'het grote, niet ervaren
familiegeheim'.
Otten: 'Het grote verwerken begint niet
direct in '46 of '47 op het mazelenschip terug
naar Europa. Maar pas als er kinderen komen
en het overleven in de nieuwe maatschappij
tot rust komt, pas eind jaren zeventig, begin
jaren tachtig.
Ik kijk vanuit het personage Thomas, de
kleinzoon van mevrouw Quint. Hij maakt
de familiebijeenkomst mee en bij wijze van
spreken schrijft hij er de volgende dag een
toneelstuk over.'
Dat grote, niet ervaren familiegeheim is de
consequentie van een opvoeding in Tjideng,
volgens Otten. 'Mijn moeder in mijn geval
vertelt ons over Tjideng, een grote overleef-
ervaring. Ze had haar leven aan de atoom
bom te danken, want ze lag in het lazaret
toen Japan capituleerde en de oorlog had
geen drie of vier dagen langer moeten duren.
Haar bestaan is door een flessenhals gegaan.
Zij realiseert zich dat en ik ook. Het verdere
levensverhaal is: ze heeft kinderen gekregen,
jou. Lange tijd moet ze doorgeleefd hebben
met het gevoel te staan op de lichamen van
gestorven familieleden.'
Op latere leeftijd heeft Willem Jan Otten
zich tot het katholicisme bekeerd. Biechten,
vergeving, troost lijken belangrijke waar
den in zijn leven en werk. Keren je Indische
verleden en je Indische moeder in een andere
gedaante terug in het katholicisme en in
Maria?, vraag ik.
Otten: '"Bid voor ons zondaars in het uur van
onze dood..." Het kabinetje bij mijn moeder
thuis heeft iets oosters. Er staan foto's op
en tekeningetjes en kaarsjes die ze elke dag
brandt. Dat heeft iets ritualistisch en mys
tieks, ook al is zij niet katholiek. Eerder een
oude baboe die nog ergens op het terrein
woont en haar voorouders vereert. Ik heb
veel moeder-gedichten geschreven, maar het
woord Indisch valt er niet in. Het Indische zit
veel meer ïn me. Ik heb het nooit beleden.
Het zou kunnen zijn dat het katholicisme een
soort crypto-voorzetting is van het Indische.
Dat kan best.
De Indische literatuur kent grote schrijvers
en vormt tezamen een mystieke, exotische,
aardse toevoeging aan onze literatuur. Daar
bij vergeleken is de calvinistische Maarten 't
Hart opgedroogd, fantasieloos, wat vroeger
bij ons thuis dus Hollands werd genoemd.
Het mystieke heeft ook een overeenkomst
met het Indische. Couperus katholiseert wel
zonder zich bekeerd te hebben. We beschik
ken over Indië in ons verleden, waardoor het
andere het onbenoembaar geheimzinnige is,
wat wij niet zijn. En toch kunnen we er aan
deelnemen. Dat heeft het katholieke voor mij
misschien ook.'
In 1990 reisde Willem Jan Otten voor het
eerst naar Indonesië: naar Sumatra, voor een
nieuwe verfilming van Rubber van Madelon
Székely-Lulofs. De film is er echter nooit
gekomen.
'Ik ging erheen om research te doen voor het
scenario. Maar evengoed omdat het de laat
ste plek is waar mijn moeder heeft gewoond
voor de Japanse bezetting. Het lukte mij niet
helemaal. Ik zat er veel meer vanwege het
verleden van mijn familie, de sporen en de
verhalen.
Het afscheiden. Het verdriet. Dat een wereld
die zo rijk was en zo vol was dat die helemaal
niet meer bestaat. Tot mijn stomme verba
zing biggelden de tranen over mijn wangen
toen het vliegtuig landde: het land bestaat
dus écht. Maar ik ging niet een verleden
binnen. Wel ben ik in het huis geweest waar
mijn moeder gewoond had. En in het vakan
tiehuisje in Berastagi. Daar heb ik zelfs een
paar dagen kunnen logeren: een prachtig ma
honiehouten huisje, dat normaalgesproken
werd verhuurd aan Japanners, van Sony.'
Moesson #7 januari 2015.indd 45
20-12-14 09:00
