De Amsterdamse
School in Indië
UIT DE KUNST
Volgend jaar organiseert het Stedelijk
Museum in Amsterdam een grote tentoon
stelling gewijd aan de Amsterdamse School.
De Amsterdamse School is een stroming in
architectuur en vormgeving die, de naam
zegt het al, ontstaan is in Amsterdam.
De stroming is een reactie op het rationa
lisme van Berlage dat volgens de architecten
van de Amsterdamse School te strak en te
zakelijk was; te weinig emotie toonde. De ar
chitecten van de Amsterdamse School daar
entegen propageerden een plastische vorm
geving. In hun gebouwen zijn horizontale,
golvende gevels kenmerkend met gebruik
van siermetselwerk van handgevormde bak
stenen. Die bakstenen werden aangebracht
op een constructie van gewapend beton. Lad
dervensters komen veel voor en er werd ook
gebruik gemaakt van bouwbeeldhouwwerk.
Het eerste gebouw in Amsterdamse School-
stijl is het Scheepvaarthuis (1913-1928) aan de
Prins Hendrikkade in Amsterdam in opdracht
van zes rederijen waaronder de KPM en
Stoomvaartmaatschappij Nederland. Het is
gebouwd door Joan Melchior van der Mey in
samenwerking met Michel de Klerk en Piet
Kramer. Deze drie architecten leerden elkaar
kennen toen ze bij het architectenbureau
van Eduard Cuypers werkten, die veel in Indië
gebouwd heeft.
De Amsterdamse School wordt gekenmerkt
door fantastische en expressionistische vor
men, die ook in het meubilair voorkomen.
Vaak zijn de vormen van de meubels zwaar
en versierd met snij- en beeldhouwwerk.
Ze zijn gemaakt van donkere houtsoorten
of lichtere houtsoorten die kleurig werden
gebeitst.
Niet alleen in Nederland kwam de Amster
damse School voor, maar ook in de kolonie
Indië. Op de tentoonstelling in het Stedelijk
Museum wil men voor het eerst koloniale
Amsterdamse Schoolmeubelen tentoonstel
len. Een mooi voorbeeld is het toiletmeubel
op de foto, gemaakt van Djati (Javaans teak)
met plastische versieringen van ebbenhout.
De golvende rand langs de spiegel en het
sculpturale ornament op beide deurtjes zijn
een paar kenmerken van de Amsterdamse
School. Dit meubel is in Indië in de jaren
twintig door een plaatselijke meubelmaker
vervaardigd.
FOTO: MICHIEL ELSEVIER STOKMANS
Frans Leidelmeijer
bespreekt iedere maand kunst die is
ontstaan uit Europese en Indische
kruisbestuiving.
maart 2015 23
Moesson #9 maart 2015indd 23
27-02-15 1058
