Meer lezen?
om alle informatie erin te verwerken, omdat
Bertha als kind natuurlijk lang niet alles
meekreeg. Toch hebben zij en later haar
kinderen in de loop van haar leven de meeste
stukjes van de puzzel kunnen leggen. Wat
er allemaal achter haar rug tot op hoog
politiek niveau gebeurde, is ongelooflijk. Als
je dat in de archieven terugleest, is dat echt
waanzinnig. Eenmaal in Nederland bestond
de angst dat ze ontvoerd zou worden. Allerlei
moslimgroepen in Maleisië hadden daarmee
gedreigd.'
Frans: 'In Bergen op Zoom, waar mijn opa
en oma woonden, lag een heel draaiboek
klaar. Daarin stond wie er allemaal gebeld
moesten worden als er verdachte personen
waren gesignaleerd. Met bellijsten en plat
tegronden: welke slagbomen en sluizen dicht
moesten.'
Elle: 'In een straal van 30 kilometer tot in
België toe.'
Frans: 'In het Nationaal Archief in Den Haag
vonden we een inventarislijst met allerlei van
mijn moeder in beslag genomen spullen.'
Elle: 'Sieraden die ze van haar pleegmoeder
Che Amina had gekregen. Waar die gebleven
zijn, is een raadsel.'
Anders dan de westerse media berichtten, de
Nederlandse kranten voorop, was Che Amina
geen baboe, maar een goed opgeleide vrouw.
De berichten dat Bertha als 'junglemeisje'
werd opgevoed in de rimboe klopten niet.
Che Amina woonde in een mooi huis, waar
het Bertha aan niets ontbrak. In Maleisië
leefde Bertha een welvarender leven dan
ze later bij haar ouders in Nederland zou
krijgen.
Frans: 'Ik wist dat mijn moeder in Indonesië
was geboren en dat ze door iemand anders
was opgevoed. Maar dat ze ook in Maleisië
heeft gewoond, dat wisten wij niet. Als je
van de mensen daar hoort hoe ze vroeger
als meisje was, lijkt het wel een heel ander
persoon.'
Elle: 'Ze was goed op school, hoewel ze veel
spijbelde. Bovendien heeft ze twee keer de
Koran uitgelezen, toen ze in Maleisië was.
In het Arabisch. Dat wordt daar gezien als
verlicht.'
Elle heeft haar hoofdpersoon nooit zelf kun
nen spreken. Vond ze dat niet jammer?
Elle: 'Er zijn veel interviews met Bertha op
band en op beeld. En ik heb heel veel gehad
aan de interviews die Frans en zijn zussen
met hun moeder hebben gemaakt.'
Frans: 'Toen mijn moeder ongeneeslijk ziek
werd, zijn we haar zelf gaan interviewen. We
zeiden we tegen elkaar: Straks is ze er niet
meer om het zelf te kunnen vertellen.'
De gesprekken die Frans en zijn zussen
Carolien en Silvia met hun moeder voerden,
vormden de basis voor het tweede deel van
het boek, want eenmaal in Nederland begon
voor Bertha een ongelukkig leven. Ze voelde
zich niet geaccepteerd in het gezin waar ze
terecht kwam en de band met haar moeder
bleef slecht. Ook nadat ze op jonge leeftijd
trouwde, had Bertha als moeder van een
gezin met tien kinderen geen gemakkelijk
leven. Het huwelijk met haar man verslech
terde zienderogen toen hij haar begon te
misbruiken.
Elle: 'Ik dacht: hoeveel ellende kan er in een
boek voorkomen? En is het dan nog wel inte
ressant om te lezen? Er leek geen einde aan
te komen. Maar door mijn research kwam
ik steeds dichter bij haar ware aard en haar
beweegredenen. Dit boek moest geschreven
worden omdat het niet alleen gaat over
een religieuze tweestrijd, maar ook over de
onderdrukking van de vrouw. Veel vrouwen
in die tijd dachten dat het normaal was om
zo door hun man te worden behandeld. Maar
ik wil ook dat je als lezer begrijpt waarom
het haar overkomt. Dat ze alles zo lijdzaam
ondergaat. Het heeft allemaal te maken met
haar levenlange zoektocht naar liefde en
veiligheid.'
Frans: 'Mijn moeder heeft altijd haar best ge
daan voor een beetje liefde. Liefde die ze niet
gevonden heeft. Niet bij haar moeder. Zelfs
niet bij Che Amina, alhoewel die wel veel van
haar hield, denk ik.'
Elle: 'Dat kwam in alle interviews steeds
naar voren: "Waarom moest mijn moeder
mij weggeven?" Ze is haar hele leven boos
geweest, omdat ze maar niet kon begrijpen
waarom haar moeder dat heeft gedaan.'
Frans: 'Ook bij de andere mannen die er na
mijn vader in haar leven waren, heeft ze het
geluk niet kunnen vinden.'
Elle: 'Ze is altijd naar die onvoorwaarde
lijke liefde blijven zoeken. Maar dat is niet
helemaal realistisch meer. Die geef je aan je
kinderen, die kun je niet in een volwassen
gelijkwaardige relatie vinden. Bertha is zich
altijd als kind blijven opstellen.'
Frans: 'Als je almaar wanhopig blijft verlan
gen naar liefde en die blijft onbeantwoord,
raak je er steeds verder van verwijderd. Dat
is de rode draad in het leven van ma. Daarom
hoop ik dat mensen dit boek gaan lezen.
Omdat het laat zien hoe mijn moeder haar
leven heeft beleefd. Haar grote verdriet was
dat het nooit klopte als er weer iets over haar
was geschreven. Op een gegeven moment
zei ze: "Ik vertel niks meer, want alles wordt
verdraaid." Met dit boek krijgt ze eindelijk
het eerbetoon dat ze verdient.'
Eerder schreef Hans Meijer in Moesson
(mei, 2000) over de Hertogh-affaire. Zie het
online archief op www.moesson.nl
In 2013 maakte Channel New Asia (Singa
pore) een documentaire, waaraan Frans en
zijn zussen Carolien en Silvia meewerkten:
www.channelnewsasia.com/tv/tvshows/
daysofrage/nadra/
Mijn naam is Nadra
Door Elle van Rijn
Ambo|Anthos: 256 pagina's (paperback)
ISBN: 9789047203773
Prijs: 19,99
april 2015 17
Moesson #10 april 2015.indd 17
26-03-15 15:58
