HET JAAR 1962
Wat volgde was pure, welhaast filmische
dramatiek. Tijdens hun verlof in Den Haag
brak WO II uit, de Duitsers vielen Nederland
binnen. Aangezien de Von Grumbkowjes de
retourtickets al op zak hadden, haastten ze
zich direct na de inval per taxi naar IJmuiden
waar ze zich weer zouden inschepen voor
terugkeer naar Indië. Deze missie mislukte
echter jammerlijk doordat de route naar
IJmuiden geblokkeerd werd door Duitse
luchtlandingstroepen. Geheel ontdaan
keerden ze terug naar hun verlofadres in de
Haagse Bomenbuurt. Ze hadden letterlijk de
boot gemist. Erger kun je het je nauwelijks
voorstellen: ze kwamen uit het weldadige
warme Land van Overvloed en zaten nu
muurvast in het grauwe vaderland dat een
ijzige, vijf jaar durende bezetting tegemoet
ging, inclusief de Hongerwinter. En ach, hier
komt bij mij het beeld weer boven van mijn
juf Frans die in de klas haar winterjas vaak
aanhield.
Indachtig de Wet van Murphy breidde het
oorlogsdrama rond het onfortuinlijke gezin
zich verder uit. Jets vader werd, samen met
honderden andere Indische verlofgangers
die klem waren komen te zitten, opge
pakt en vastgezet in het beruchte kamp
Buchenwald nabij Weimar. Het betrof een
represaillemaatregel van de bezetters die
niet erg begeistert waren toen op last van
de Nederlandse regering een groot aantal
Duitsers in Indië werd geïnterneerd. Wraak
dus! Daarnaast dienden deze verlofgangers
als onderpand voor het geval de in Indië
opgepakte Duitsers wat mocht overkomen.
Dat Jets vader een uitgesproken Germaanse
voor- en achternaam en dito roots had, was
ineens wel erg wrang, maar dat terzijde.
Met zijn gevangenschap behoorde Henk
von Grumbkow tot de pechvogels die ook
wel bekend werden onder de term 'Indische
gijzelaars'. Later zou hij vanuit Buchenwald
overgeplaatst worden naar concentratie
kamp Sint-Michielsgestel, zijn volgende
onvrijwillige onderkomen. Als overdonde
rend dieptepunt van deze familietragedie
overleed, in 1942 te Den Haag, moeder Jenny
von Grumkow-Detiger. Ze kwijnde volledig
weg en stierf aan de gevolgen van ontredde
ring en verdriet, slechts in aanwezigheid van
haar jongste dochter. Van Jet.
Enige tijd later werd Jets vader weer vrijge
laten, waarom was hem niet duidelijk. In de
tram, op weg naar hun adres aan de Acacias
traat, kreeg hij van zijn oudste zoon Fried, die
hem van het station was komen ophalen, te
horen dat hij weduwnaar was geworden...
Na de oorlog was serieuze terugkeer naar
Java geen optie meer voor vader Henk en
zijn zes bijna volwassen kinderen. Moeder
Jenny lag hier immers begraven en in het
gekoesterde Indië brandde een bloedige
strijd om onafhankelijkheid los. Het gezin
koos definitief voor Nederland. Jet stortte
zich op haar studie en na het verkrijgen van
de nodige aktes ging zij het onderwijs in.
Zodoende stapte zij in 1962 mijn klas binnen.
Streng en pedis. Op stevige stappers, met een
zware tas, in een dikke jas.
mei 2015 41
Moesson #11 mei 2015.indd 41 4©+ 23-04-15 09:20
