Slavernij in de Oost
0e Woonkamer Van
Jan Brandes in
Batavia.. Afgebeeld
zijn zoon Jantje en
huisslavin flora..
Jan Brandes, Y7&4
eurrijke tragiek
VOORGALERIJ
Matthias van Rossum
2015 is het jaar waarin het verhaal over de slavernij
in het VOC-gebied het brede publiek bereikt. Na Daar
werd wat gruwelijks verricht van Reggie Baay, is er
nu Kleurrijke Tragiek van de Amsterdamse historicus
Matthias van Rossum. Net als Baay heeft Van Rossum
onderzoek gedaan in bronnen uit de VOC-tijd. Want
dat er tot voor kort weinig aandacht was voor slavernij
in de Oost, is niet te wijten aan gebrek aan materiaal.
De VOC hield er een nauwkeurige boekhouding op na
en slavernij was niet iets waar men zich in die tijd voor
schaamde. Maar omdat de VOC later als een toonbeeld
van Nederlandse ondernemingslust gold, kwam het
beter uit om de kwestie van de slavernij exclusief op
het bordje van de West-Indische Compagnie te leggen.
Ten onrechte, zegt Van Rossum. Als we kijken naar de
schaal en de duur van de slavernij in het territorium
van de VOC, gaat het ook daar om honderdduizen
den mensen die soms over grote afstanden werden
vervoerd. Ook het idee dat de slavernij in Azië vooral
huisslavernij betrof en dus milder van karakter zou
zijn, klopt niet. Slaven werden ingezet op nootmus-
kaatperken op Banda, suikerplantages op Java of in
mijnen op Sumatra. Het waren met name individuele
VOC-dienaren en vrijburgers (zowel Europees als Azia
tisch) die zich bezig hielden met de slavenhandel. Die
werden dan wel weer vervoerd op VOC-schepen, maar
soms werden ook particuliere schippers ingehuurd om
slaven te vervoeren. De kustgebieden van het huidige
India en Sri Lanka, maar ook de oostkust van Afrika en
het eiland Madagaskar waren belangrijke aanvoer-
bronnen van slaven. Binnen de Indonesische archipel
werden slaven gehaald uit plaatsen als Makassar en
Bali.
Van Rossum behoort tot een nieuwe generatie historici
die met nieuwe ogen naar bestaand bronnenmateriaal
kijkt. Bijvoorbeeld van de achttiende-eeuwse predikant
Jan Brandes wiens tekeningen zich in de collectie van
het Rijksmuseum bevinden. Op bijna al zijn tekeningen
zijn slaven te zien. Overigens deden 10 van de 14 slaven
van Brandes pogingen om weg te lopen, zo vertelde
historicus Remco Raben, de net aangetreden professor
postkoloniale cultuurgeschiedenis namens het IHC, bij
de boekpresentatie. (wim manuhutu)
De geschiedenis van slavernij in Azië
onder de VOC
Kleurrijke Tragiek.
De geschiedenis
van slavernij in Azië
onder de VOC
Door Matthias
van Rossum
Verloren: 91 pagina's
(paperback)
ISBN: 9789087045173
Prijs: 14,-
De winnaars van de cd Passion Desire van Remko Willems zijn geworden: J.A. Sleebos-Nel, A.L. Raydt-Pleijte, R.J. Swart, les
iajs[ van Haneghem en Loretta Hooning-van Polanen Petel. Daarnaast mogen we de volgende mensen blij maken met het boek
Mijn naam is Nadra van Elle van Rijn: M. Visser-van Dilebeek, Chris Rey, Lenie den Hertog, familie Kornmann Rudi /Brakkee en
A. van Zanten-Feenstra. De gelukkige winnaar van de gevulde rantang van Rantang Boy is geworden: R. Lubbert.
juni 2015 9
Moesson #12 juni 2015 (nieuw).indd 9
20-05-15 13:48
