Dag Dromen
UIT DE KUNST
Op dit schilderij uit 1869, getiteld Dag Dro
men zien we de Indo-Europese Wilhelmina
Margaretha Martherus in een lome houding
op een schommelstoel op de achtergalerij
van haar woning. Naast haar ligt een klein
hondje. Als Indo-Europese draagt ze als
huisdracht een witte kebaya en een sarong
van batik belanda. Het tijdstip zal tussen 2
en 4 uur in de middag zijn, wanneer men in
Indië siësta houdt. Die indruk wordt versterkt
doordat ze haar weelderige, donkere haar los
draagt. Zouden de maker van dit schilderij
Jan Daniël Beijnon (1830-1877), en Wilhelmina
Martherus elkaar goed gekend hebben?
De naam Martherus is een verbastering van
de Armeense naam Martyrosian. Al ver voor
1800 vestigden zich Armeniërs op Java. In de
steden Batavia, Semarang maar vooral
Soerabaja. Daar bevond zich de grootste
Armeense gemeenschap. De VOC had een
handelspost in Isfahan en onder meer zo ver
spreidden Armeniërs zich over de Maleisische
Archipel. Ze kwamen er vooral om handel te
drijven. Bekende handelshuizen droegen na
men als Aganoor, Andreas, Joseph, Johannes,
Manuk, Matherus en Zakkara.
Bekende Indo-Armeniërs waren de foto
graaf Kurkdjian en de gebroeders Sarkies,
eigenaren van hotel Raffles in Singapore en
het Oranjehotel in Soerabaja. Wilhelmina
Martherus woonde in Cheribon en had een
Armeense vader en Indo-Europese moeder.
Wilhemina was getrouwd met de Indo-Euro
peaan Stephanus von Bannisseht.
Jan Daniël Beijnon werd in Batavia in een
welgestelde familie geboren, waarvan leden
sinds de 18e eeuw in dienst van de VOC
waren. Zijn vader had een Negotie- en Kom
missiehuis genaamd Gebroeders Beijnon,
waarmee hij genoeg geld verdiende om zijn
zoon in 1849 naar Holland voor een kunstop
leiding te sturen. Beijnon studeerde aan de
Amsterdamse Koninklijke Academie voor
Beeldende Kunsten. In 1855 keerde hij terug
naar Batavia, waar hij zijn atelier aan de Mo
lenvliet had. Hij stierf op 47-jarige leeftijd. In
zijn korte leven heeft hij veel geproduceerd:
schilderijen van Indische landschappen, van
het dagelijks leven en portretten van mensen
in zijn Indische familie- en kennissenkring.
Toch zijn er helaas weinig overgebleven.
Dit schilderij van Beijnon staat met nog
vele andere Indische kunstwerken in
Moessons Indische kunstkalender 2016, die
te koop is via onze shop. Een deel van de
opbrengst gaat naar stichting Halin.
FOTO: MICHIEL ELSEVIER STOKMANS
Frans Leidelmeijer
bespreekt iedere maand kunst die is
ontstaan uit Europese en Indische
kruisbestuiving.
december 2015 25
Moesson #6 december 2015.indd 25
24-11-15 18:51
